HISTORIA NA FOTOGRAFII | Środa, 14 maja 2014 (13:30)
W maju 1943 roku w Sielcach nad Oką rozpoczęto formowanie 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Rozkaz organizacyjny dla powstającej polskiej dywizji na terenie Związku Sowieckiego wydał 14.05.1943 ppłk Zygmunt Berling, mianowany później przez Stalina generałem. Jednostka powstała w wyniku starań komunistycznego Związku Patriotów Polskich i wniosku przedłożonego władzom sowieckich w kwietniu 1943 r. Powołanie polskiej jednostki wojskowej postulował także ppłk Berling, który pozostał w ZSRS po ewakuacji armii polskiej tworzonej przez gen. Władysława Andersa, za co sąd polowy skazał go jako dezertera na karę śmierci. Do ośrodka tworzenia dywizji w Sielcach nad Oką koło Riazania przybywali przede wszystkim Polacy, którzy zostali deportowani z okupowanych przez ZSRS województw wschodnich Rzeczpospolitej oraz zwolnieni z więzień i łagrów na mocy umowy Sikorski-Majski z lipca 1941 roku. Ludzie ci nie dotarli do ośrodków formującej się w latach 1941-1942 armii Andersa. Powstająca dywizja cierpiała na braki kadrowe. Większość polskich oficerów została bowiem albo zamordowana w Katyniu i Charkowie, albo opuściła ZSRS w szeregach armii Andersa. Do dywizji skierowano więc oficerów z Armii Czerwonej. Polityczny nadzór nad 1 Dywizją Piechoty im. Tadeusza Kościuszki objął Związek Patriotów Polskich. Oficerami oświatowymi (politycznymi) zostali polscy komuniści. 15 lipca 1943 roku, w rocznicę bitwy pod Grunwaldem, żołnierze dywizji złożyli przysięgę, w której była mowa o wiernej służbie ojczyźnie a zarazem o dochowaniu wierności Związkowi Sowieckiemu i braterstwie broni z Armią Czerwoną. W czerwcu 1943 r. w sprawie tworzonej w Sielcach dywizji i jej dowódcy zabrał głos sam wódz naczelny i premier RP gen. Władysław Sikorski, który ogłosił wojsko Berlinga "polską dywizją komunistyczną o charakterze dywersyjnym", a jej dowódcę "zdrajcą, który zdezerterował z Wojska Polskiego". Stan etatowy dywizji wynosił ponad 11 tysięcy żołnierzy. 30 sierpnia 1943 r. dywizja Berlinga wyruszyła na front. Pierwszy raz wzięła udział w walce 12 i 13 października 1943 roku w bitwie pod Lenino i poniosła ciężkie straty. W listopadzie 1943 roku nowym dowódcą dywizji został Wojciech Bewziuk, oficer skierowany z Armii Czerwonej. Był nim do końca wojny. 1 Dywizja Piechoty im. T. Kościuszki, przemianowana później na 1. Korpus Polskich Sił Zbrojnych, a następnię I Armię WP na Wschodzie, brała udział na przełomie lipca i sierpnia 1944 roku w walce o przyczółki na Wiśle, w rejonie Dęblina, o warszawską Pragę we wrześniu 1944 roku oraz o Wał Pomorski w lutym 1945 roku, m.in. w rejonie Mirosławca. Uczestniczyła w zdobyciu Berlina na przełomie kwietnia i maja 1945 roku. Żołnierze dywizji zatknęli polską flagę na Kolumnie Zwycięstwa w stolicy Niemiec.
1 / 19
1943, formowanie polskiej Dywizji im. Tadeusza Kościuszki w ZSRR. Zgłaszający się ochotnicy
Źródło: Agencja FORUM