50 lat Trasy Muzeum w kopalni soli w Wieliczce
30 września 1966 roku udostępniono Trasę Muzeum w kopalni soli. Była to wówczas jedna z najbardziej nowoczesnych ekspozycji górniczych w Europie. Jej powstanie i najwyższy poziom zawdzięczamy twórcy Muzeum i pierwszemu dyrektorowi Alfonsowi Długoszowi, absolwentowi berlińskiej Państwowej Szkoły Przemysłu Artystycznego i Akademii Sztuk Pięknych w Dreźnie.
Nowoczesne elementy wystroju i ekspozycji, sala konferencyjna i kinowa oraz kawiarnia, czyniło Muzeum miejscem niezwykłym, wykraczającym daleko poza swoje czasy. Zanim jednak nastąpił rok 1966 był rok 1949, Dyrekcja wielickiej kopalni postanawiała zlikwidować wiele cennych wyrobisk w kopalni soli.
Świadomy ich wartości Długosz wraz z towarzyszącym mu górnikiem wyruszył na ratunek bezcennych skarbów. Przemierzał dziesiątki kilometrów zapomnianych, ciemnych i niebezpiecznych wyrobisk w poszukiwaniu wiekowych narzędzi, maszyn górniczych, kryształów i skamielin. Z zebranych obiektów już w 1951 roku udało mu się zorganizować wystawę w komorze Warszawa.
Szybko jednak się okazało, że zabytków jest zbyt wiele, by eksponować je na tak małej przestrzeni. Długosz pozyskał od władz kopalni 14 nowych wyrobisk, gdzie w latach 1958-1966 powstała duża ekspozycja muzealna, w której zmieścił wszystkie znalezione skarby.
Dzięki niezwykłej determinacji i pasji Długoszowi udało się stworzyć nie tylko największe podziemne Muzeum w Europie ale przede wszystkim uratować bezcenne, solne dziedzictwo, a zgromadzona przez niego kolekcja drewnianych machin wyciągowych stała się główną przyczyną wpisania kopalni soli na listę UNESCO w 1978 roku.
Współcześnie zwiedzanie Muzeum to wciąż możliwość obcowania z oryginalnymi, unikalnymi w skali świata zabytkami, misternie wykonanym Rogiem Bractwa Kopaczy z 1534 roku, ekskluzywną kolejką konną z XIX w., kolekcją maszyn i urządzeń górniczych, niezwykłymi mapami podziemi czy okazami soli, w tym kryształami z grot kryształowych.
W liczącej aktualnie 18 komór Trasie Muzeum znajduje się w sumie 15 wystaw stałych, kaplica pw. Św. Jana Pawła II, dwa niezwykłe rezerwaty górnicze Maria Teresa i Saurau o wyjątkowych walorach historycznych i widokowych raz komory edukacyjna i konferencyjno-widowiskowa.
Piotr Chwalba, Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka
