96. rocznica wybuchu pierwszego powstania śląskiego
Mija 96. rocznica pierwszego powstania śląskiego. Wybuchło w nocy z 16 na 17 sierpnia 1919 roku. Upadło po 10 dniach, przygotowało jednak grunt do następnych powstań. Było pierwszym z trzech zbrojnych wystąpień ludności tego regionu przeciwko Niemcom.
Wybuch pierwszego i dwóch kolejnych wystąpień zbrojnych na Śląsku był spowodowany rozczarowaniem ludności polskiej decyzją traktatu wersalskiego w sprawie zarządzenia plebiscytu na Górnym Śląsku.
Pierwsze powstanie wybuchło spontanicznie. Jego bezpośrednią przyczyną było oburzenie wywołane otwarciem ognia przez niemiecką straż graniczną do polskich robotników i ich rodzin w kopalni "Mysłowice".
Powstanie objęło głównie powiaty rybnicki i pszczyński oraz część okręgu przemysłowego.
Zaangażowanie militarne Polski w tym czasie w wojnę polsko-bolszewicką uniemożliwiło rządowi RP udzielenie wsparcia ludności Górnego Śląska. Zakończyło się przegraną i ucieczką powstańców przed represjami na teren Polski.
Po zakończeniu walk, oddziały powstańcze wycofały się do Zagłębia Dąbrowskiego i województwa krakowskiego. Niemcy przystąpili do akcji represyjnych, trwających aż do chwili przybycia na Górny Śląsk Komisji Międzysojuszniczej, która przejęła władzę na terytorium plebiscytowym.
Nieprzygotowane organizacyjnie powstanie nie zakończyło się sukcesem politycznym, zwróciło jednak uwagę międzynarodowej społeczności na sprawę Śląska. Pod jej naciskiem Niemcy ogłosili amnestię dla uczestników powstania.
Po pierwszym powstaniu, z Górnego Śląska uciekło około 9 tysięcy powstańców i działaczy politycznych, bojąc się zemsty niemieckich nacjonalistów, którzy już w trakcie trwania walk dokonali licznych zbrodni na polskiej ludności.
Dla uchodźców zorganizowano obozy przejściowe między innymi w Sosnowcu, Grodźcu, Szczakowej, Oświęcimiu, Jaworznie i Zawierciu. 1 października podpisano porozumienie między rządem polskim i niemieckim. Powstańcy mogli powrócić do swych domów z terenu Polski.
Do wybuchu drugiego powstania na Śląsku w 1920 roku doprowadziła próba zbrojnego opanowania przez niemieckie bojówki terenu plebiscytowego i napady na polskie lokale wyborcze.
Ostatnie, trzecie, powstanie śląskie wybuchło w 1921 roku, po plebiscycie, gdy Komisja Międzysojusznicza wysunęła projekt przyznania Niemcom prawie całego obszaru plebiscytowego. W wyniku tego powstania, Rada Ambasadorów podjęła decyzję o korzystniejszym dla Polski podziale Górnego Śląska. Z terenu objętego plebiscytem do Polski przyłączono 29 procent obszaru, z 46 procentami ludności.
