Archiwum dowódcy Batalionu "Parasol" trafiło do AAN

W spotkaniu uczestniczył darczyńca, syn Adama Borysa - profesor Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie Hubert Borys z rodziną, a także legendarny żołnierz Batalionu "Parasol" Wojciech Świątkowski ps. Korczak - szef komórki Moto "Parasola" i ostatni żyjący uczestnik akcji na Koppego w Krakowie.

Archiwum Adama Borysa zawiera materiały dotyczące przeprowadzonych przez Parasol akcji likwidacyjnych, m.in. meldunki i plany akcji na Wilhema Koppego, Waltera Stamma, zastępców komendanta więzienia na Pawiaku: Engelberta Fruhwirtha i Franza Burkla oraz na komisarza drukarń w dystrykcie warszawskim Antona Hergla. Wśród przekazanych materiałów znajdują się również liczne raporty, relacje i wspomnienia m.in. z akcji na Kutscherę, na Koppego i innych. Odrębna część archiwum Adama Borysa stanowią wspomnienia żołnierzy "Parasola" z okresu Powstania Warszawskiego, czy opracowanie "Mały sabotaż i wielka dywersja w Szarych Szeregach - Wisła", a także szkoleniowa instrukcja strzelania.

Adam Borys "Pług" - urodził sie 10 grudnia 1909 roku w miejscowości Niechanowo niedaleko Gniezna w rodzinie włościańskiej o silnych tradycjach patriotycznych. Po ukończeniu gimnazjum edukację kontynuował w Szkole Podchorążych Rezerwy Artylerii we Włodzimierzu Wołyńskim i na Wydziale Rolniczo-Leśnym Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Dobre wyniki w nauce zapewniły mu stypendium Fundacji Kościuszkowskiej, dzięki któremu mógł pogłębiać wiedzę w Stanach Zjednoczonych.

Po powrocie do Polski, we wrześniu 1939 roku, otrzymał przydział do 17. pułku artylerii lekkiej w Gnieźnie, skąd pod koniec miesiąca przedostał się na Węgry. Po przekroczeniu granicy został internowany i osadzony w obozie dla oficerów w miejscowości Györ nad Dunajem. W czasie przebywania w obozie włączył się w pracę zespołu przerzutowego żołnierzy do Francji. Przedostał się do Francji do największego polskiego obozu dla wojskowych w Coёtquidan. Po klęsce Francji ewakuował się do Wielkiej Brytanii. Tu otrzymał przydział do 1 dywizjonu artylerii 1. Brygady Strzelców generała Gustawa Paszkiewicza. W 1941 roku na wieść o tworzeniu lotniczych przerzutów oficerów WP do kraju w celu prowadzenia dalszej walki z okupantem w szeregach Związku Walki Zbrojnej, por. Borys postanowił zgłosić się do służby w okupowanym kraju.

Po ukończeniu specjalnych kursów dywersyjnych 28 lipca 1942 roku złożył przysięgę na rotę Armii Krajowej. Nocą z 1 na 2 października por. Borys został w ramach operacji "Hammer" zrzucony do kraju w okolice Garwolina. W ramach pracy w AK został przydzielony do Kedywu KG AK jako dowódca Oddziału Dyspozycyjnego "Motor 30". Na rozkaz dowództwa Kedywu w sierpniu 1943 roku zorganizował nową formację specjalną do walki z Gestapo "Agat" (Anty-Gestapo), przekształcona w późniejszym czasie w "Pegaz", zaś ostatecznie w batalion "Parasol". W akcjach przeprowadzanych przez oddział kpt. Adama Borysa głównym celem byli funkcjonariusze niemieckiego terroru w okupowanej Polsce- przeważnie funkcjonariusze policji niemieckiej. Od września jego oddział przeprowadził 13 akcji bojowych przeciwko niemieckim oficerom w czasie których kpt. Borys uczestniczył zawsze jako obserwator. Najsłynniejsze akcje zorganizowane przez kpt. "Pługa" to : akcja Weffels, akcja Kretschmann czy też akcja Kutschera.

Batalion "Parasol" podczas Powstania Warszawskiego walczył na Woli, gdzie jego zadaniem była obrona Komendy Głównej AK. Podczas walk 6 sierpnia 1944 roku Adam Borys został ciężko ranny, w kolejnych dniach Powstania przebywał w szpitalach na Starym Mieście i Śródmieściu. Po kapitulacji stolicy dostał się do niewoli niemieckiej, następnie trafił do Stalgu IV B w Zeithain.

Po powrocie do Polski został aresztowany i osadzony w więzieniu na Rakowieckiej w Warszawie. Po dwóch miesiącach w wyniku ogłoszenia amnestii został zwolniony. Podjął pracę zawodową w Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego w Bydgoszczy, a następnie w Poznaniu w Centralnym Zarządzie Przemysłu Mięsnego. W latach 1958-68 był dyrektorem Instytutu Przemysłu Mięsnego w Warszawie, w połowie lat 60. doktoryzował się na Wydziale Przemysłu Rolno -Spożywczego SGGW.  Zmarł 27 sierpnia 1986 roku.