KARTA i Dom Spotkań z Historią zaprasza: Rok 1956 – zamiast rewolucji

Między lutym a listopadem 1956 w poddanym ZSRS centrum Europy Środkowej dokonuje się przełom, powszechnie zwany odwilżą. Jest on spowodowany tajnym referatem Nikity Chruszczowa, wygłoszonym w lutym 1956 roku na XX Zjeździe Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. Napiętnowanie zmarłego w 1953 roku Józefa Stalina jako zbrodniarza oraz uznanie "kult jednostki" za wypaczenie systemu, jest impulsem do przemian politycznych i społecznych. Cztery komunistyczne kraje regionu - Polska, Węgry, Czechosłowacja i NRD - stają się przestrzenią swoistej próby.

Co wydarzyło się w roku, który przeszedł do historii jako przełom, a którego finał w niczym nie przypominał powszechnej odwilży? Czy społeczeństwa Europy Środkowo-Wschodniej miały szansę pozbyć się dominacji ZSRR trzy dekady wcześniej?

O tym, czym był ten przełom w Polsce, Czechosłowacji, NRD i na Węgrzech dyskutować będą Gábor Danyi, węgierski historyk, doktorant Uniwersytetu im. Loránda Eötvösa w Budapeszcie, Europejska Sieć Pamięć i Solidarność, red. Zbigniew Gluza, redaktor naczelny kwartalnika "Karta", autor koncepcji publikacji "1956. Pozór rewolucji", dr Natalia Jarska, IH PAN i prof. Jerzy Kochanowski, IH UW, autor książki "Rewolucja międzypaździernikowa. Polska 1956-1957". Punktem wyjścia do dyskusji będzie publikacja Ośrodka KARTA "1956. Pozór rewolucji". Podczas spotkania, które poprowadzi red. Bartosz Panek (Polskie Radio, PR II), głos zabiorą także współtwórcy publikacji: dr Bílý Matěj z Czech i dr Boris Stamenić z Niemiec.

Zarówno debata, jak i publikacja "1956. Pozór rewolucji", realizowane są w ramach programu "Europa dla Obywateli" (projekt "Rok 1956. Społeczeństwa Europy Środkowej a komunizm"). Publikacja opowiada dzień po dniu o wydarzeniach politycznych, społecznych i kulturowych w 1956 roku w Europie Środkowo-Wschodniej. Doświadczenie odwilży 1956 zostało ukazane poprzez indywidualne świadectwa uczestników ówczesnych wydarzeń (fragmenty dzienników, wspomnień, relacji, listów etc.) oraz reakcje na wydarzenia zarówno wśród zwykłych obywateli, ale też intelektualistów i aktorów życia politycznego. Relacje te zostały uzupełnione o materiały źródłowe - fragmenty dokumentów (ulotek, odezw, przemówień, kronik, raportów itp.) oraz zdjęcia i plakaty.  

Publikacja "1956. Pozór rewolucji" w języku polskim od najbliższej środy będzie dostępna online na wolnej licencji na stronie Ośrodka KARTA, a już wkrótce także w języku angielskim, niemieckim, czeskim, słowackim, węgierskim i rosyjskim.