Krakowska Loża Historii Współczesnej zaprasza: "IPN - instytucja, która drażni"
Instytut Pamięci Narodowej oraz Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie zapraszają na pierwsze po wakacyjnej przerwie spotkanie w Krakowskiej Loży Historii Współczesnej: "IPN – instytucja, która drażni". W dyskusji wezmą dr Barbara Fedyszak-Radziejowska, dr Dorota Koczwańska-Kalita, dr Kazimierz Wóycicki, a rozmowę poprowadzi jak zawsze Roman Graczyk.
Tytuł książki dr Doroty Koczwańskiej-Kality "(Nie)chciane dziecko III RP. Instytut Pamięci Narodowej 2000 - 2010. Geneza, funkcjonowanie, kontekst społeczny i polityczny", dobrze oddaje klimat, w jakim był, i po części ciągle jest, obecny w życiu publicznym Instytut Pamięci Narodowej. Wydawać by się mogło, że w kraju wydobywającym się z komunizmu powstanie tego rodzaju instytucji będzie czymś oczywistym. Otóż - wcale nie było, a jego funkcjonowaniu towarzyszyło (i towarzyszy do dziś) wiele społecznych emocji.
IPN kojarzy się w potocznym odbiorze z lustracją - co jest daleko idącym uproszczeniem i zredukowaniem jego rzeczywistych funkcji do tej jednej. Ale rozliczenie z tajnej współpracy z aparatem represji PRL jest o tyle trzonem działań IPN-u, że organizuje spór o stosunek do starego ustroju. Opis sporów - czy lepiej: swarów - lustracyjnych jest jednym z ważnych elementów tej książki.
Fragment z książki Doroty Koczwańskiej-Kality "(Nie)chciane dziecko III RP. Instytut Pamięci Narodowej 2000-2010":
"Swoją koncepcję obchodów [70. rocznicy wybuchu II wojny światowej i 20. rocznicy odzyskania niepodległości] Instytut przygotował już w marcu 2008 r. Planowano między innymi zorganizowanie międzynarodowej konferencji w rocznicę wyborów 4 czerwca 1989 r. Warto dodać, że żadna inna instytucja państwowa nie wystąpiła wówczas z taką inicjatywą. Na początku października 2008 r. rozpoczęto pierwsze przygotowania. Wtedy też po raz pierwszy wpłynęła do Instytutu odmowna odpowiedź prof. Włodzimierza Lengauera w sprawie wynajęcia auli Uniwersytetu Warszawskiego. W tym czasie podjęto rozmowy z o. Maciejem Ziębą, dyrektorem Europejskiego Centrum Solidarności, który wyraził zainteresowanie realizacją projektu. Od listopada 2008 r. podjęto współpracę, nawiązane zostały kontakty robocze. Na początku stycznia 2009 r., po rozmowach o. Zięby z przedstawicielami Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i Kancelarii Marszałka Sejmu oraz z ministrem Andrzejem Przewoźnikiem, postanowiono rozszerzyć program konferencji o sesję polityczną. Uczestników konferencji w imieniu marszałków Sejmu i Senatu oraz premiera mieli zapraszać prezes IPN oraz dyrektor ECS. Jednak pod koniec stycznia 2009 r. kontakty praktycznie ustały i przedstawiciele ECS pomimo wysiłków IPN nie znajdowali czasu na zorganizowanie spotkania. Na początku marca 2009 r. IPN otrzymał zmodyfikowany program konferencji, wzbudzający wiele zastrzeżeń i niezgodny ze wstępnym programem przesłanym uczestnikom.
21 marca 2009 Antoni Dudek został poinformowany w rozmowie telefonicznej przez o. Ziębę, że IPN został wykluczony z grona organizatorów konferencji. W notatce służbowej skierowanej do prezesa IPN Dudek napisał: 'W dniu 21 marca 2009 r. zadzwonił do mnie dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności o. Maciej Zięba, który zakomunikował, iż jest zmuszony wycofać się ze współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej w zakresie organizacji międzynarodowej konferencji >Solidarność i upadek komunizmu< (Warszawa - Gdańsk, 2.5.2009 r.). Na moje pytanie o przyczyny tej decyzji oświadczył, że wynika to z nacisku płynącego ze strony Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, która nie zgadza się na współudział IPN w organizacji konferencji, włączonej do programu oficjalnych obchodów państwowych rocznicy 1989 r.'.
Stanowisko o. Macieja Zięby znalazło także swoją oficjalną wersję skierowaną do prezesa IPN. Dyrektor ECS pisał m.in.: 'Niestety, problemem coraz bardziej utrudniającym ustalenie finalnego kształtu sesji w Warszawie i Gdańsku były silne uwikłania IPN w bieżące spory polityczne. Europejskie Centrum Solidarności, zgodnie z własnym statutem, a także po to, by być wiernym swej misji, bardzo konsekwentnie stara się prowadzić działalność na poziomie metapolitycznym. Dlatego ze smutkiem, widząc, iż włączanie się IPN w aktualne kontrowersje życia publicznego zagraża organizacji konferencji i obawiając się zdystansowania się do niej wybitnych zaproszonych gości, podjąłem decyzję o przerwaniu współpracy z IPN'" (s. 179-181).
Co zmieniła w Polsce lustracja, jaki jest jej bilans? Czym naprawdę jest IPN, a czym jest w oczach jego przeciwników? Jakie konstruktywne wnioski na przyszłość wypływają z jego dotychczasowej działalności? O tym chcemy rozmawiać 21 października w Bibliotece przy Rajskiej.
21 października 2015 r., Wojewódzka Biblioteka Publiczna, w Krakowie, ul. Rajska 1, sala 315, III piętro, godz. 18.00.
Więcej na temat wydarzenia TUTAJ oraz w materiale wideo.
