Obchody 75. rocznicy rozpoczęcia "Akcji Reinhardt"

Szlak Pamięci - jeden z elementów przedsięwzięcia "Lublin. Pamięć Zagłady" - wyznacza drogę, którą Żydzi z lubelskiego getta na Podzamczu byli prowadzeni na bocznicę kolejową, a stamtąd wywożeni do niemieckiego obozu zagłady w Bełżcu. Od 17 marca do 14 kwietnia 1942 r. niemieccy okupanci wywieźli stąd ok. 28 tys. Żydów.

W czwartek 16 marca, w 75. rocznicę rozpoczęcia likwidacji getta, Szlakiem Pamięci przejdą przedstawiciele władz miasta, młodzież z lubelskich szkół oraz mieszkańcy. "Po 75 latach Lublin pokazuje, że pamięta i że tę pamięć będziemy podtrzymywać" - powiedział Grzegorz Jędrek z Ośrodka Brama Grodzka - Teatr NN, który przygotowuje projekt "Lublin. Pamięć Zagłady".

Celem przedsięwzięcia jest zaznaczenie w przestrzeni miasta miejsc związanych z zagładą Żydów - w tym m.in. oznaczenie granic lubelskiego getta, miejsca egzekucji stu żydowskich dzieci z ochronki i ich opiekunek. W centrum miasta, w okolicy dawnej dzielnicy żydowskiej, powstał też 100-metrowy mural będący kolażem dawnych zdjęć ulic tej dzielnicy oraz jej mieszkańców. Natomiast na terenie dawnego Umschlagplatzu ofiary zagłady upamiętniać będzie specjalna instalacja artystyczna "Nie/Pamięć Miejsca".

Tego samego dnia w Lublinie otwarta zostanie wystawa plenerowa pt. "Dzielnice zagłady", przygotowana przez Muzeum na Majdanku, poświęcona prześladowaniom i eksterminacji lubelskich Żydów podczas okupacji niemieckiej. Na ekspozycję składać się będzie 15 plansz rozmieszczonych na Starym Mieście.

"Otwarciu wystawy towarzyszyć będzie promocja katalogu zawierającego ponad 150 unikatowych, często niepublikowanych dotąd fotografii i dokumentów oraz prawie 70 fragmentów relacji świadków historii" - powiedziała rzeczniczka Muzeum na Majdanku Agnieszka Kowalczyk-Nowak.

Wieczorem w okolicy dawnej dzielnicy żydowskiej odbędzie się Misterium "Światła i Ciemności" poświęcone pamięci żydowskich mieszkańców Lublina, a po nim spektakl muzyczno-literacki "Opowieści z nocy" w Ośrodku Brama Grodzka - Teatr NN.

Natomiast w piątek (17 marca) w Muzeum - Miejscu Pamięci w Bełżcu (Lubelskie) odbędą się uroczystości upamiętniające 75. rocznicę pierwszych masowych deportacji Żydów do tego niemieckiego obozu zagłady. W uroczystościach - obejmujących m.in. modlitwy, złożenie kwiatów i zapalenie zniczy - wezmą udział m.in. przedstawiciele ministerstwa kultury i dziedzictwa narodowego, a także młodzież ze szkół na Lubelszczyźnie.

W obozie zagłady w Bełżcu, funkcjonującym od marca do grudnia 1942 r. Niemcy zamordowali ok. 450 tys. Żydów - przede wszystkim z Polski, ale też z Niemiec, Austrii, Czech i Słowacji.

Obóz w Bełżcu był jednym z trzech głównych ośrodków zagłady Żydów - obok Treblinki, gdzie zamordowano ok. 900 tys. osób oraz Sobiboru, gdzie zginęło ok. 170 tys. ludzi - podczas "Akcji Reinhardt" prowadzonej w Generalnym Gubernatorstwie przez hitlerowskie Niemcy od marca 1942 r. do listopada 1943 r.

W Lublinie funkcjonował sztab całej operacji. Zakończyła ją masowa egzekucja Żydów 3 i 4 listopada 1943 r. (akcja pod nazwą "Erntefest" tzn. "Dożynki"), kiedy w obozie na Majdanku Niemcy zabili ponad 18 tys. Żydów, a kolejne 24 tys. zamordowano w innych obozach.

Współorganizatorem obchodów 75. rocznicy rozpoczęcia "Akcji Reinhardt" jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.