"Pamiętaj z nami". Akcja przypomni historię Płaszowa
Historię Płaszowa, gdzie w czasach II wojny światowej znajdował się niemiecki obóz koncentracyjny, przypomni akcja "Pamiętaj z nami". Przedsięwzięcie, zorganizowane przez Muzeum Historyczne Miasta Krakowa (MHK), rozpocznie się w piątek i potrwa dwa dni.
"Projekt realizujemy co roku, ale ta czwarta edycja poświęcona będzie niemal w całości historii dawnego niemieckiego, nazistowskiego obozu koncentracyjnego Płaszów, który najpierw był obozem pracy, a następnie przekształcony został w obóz koncentracyjny" - powiedziała PAP pomysłodawczyni i koordynatorka projektu Marta Śmietana.
W pierwszy dzień akcji, w Fabryce Emalia Oskara Schindlera odbędzie się konferencja "Płaszów. Odkrywanie" z udziałem przedstawicieli m.in. Instytutu Pamięci Narodowej, Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, Państwowego Muzeum na Majdanku, Muzeum Gross-Rosen w Rogoźnicy, a także uczelni wyższych, w tym Uniwersytetu Jagiellońskiego i Edynburskiego.
Wśród tematów konferencji znajdzie się społeczne życie w płaszowskim obozie (prelekcja dr hab. Romy Sendyki), ale i opowieści o losach więźniów przybyłych z Płaszowa do KL Gross-Rosen (opowie Aleksandra Kobielec) i o deportacji więźniów z Majdanka do Płaszowa (opowie Marta Grudzińska).
"Konferencja jest otwarta i bezpłatna. Zachęcamy wszystkich do udziału, a całość tłumaczona będzie na język angielski" - powiedziała koordynatorka.
Drugi dzień akcji wypełnią wydarzenia kulturalne, warsztaty edukacyjne oraz Bieg Pamięci.
W programie jest wernisaż wystawy fotografii Jasona Francisco "Płaszów: awers/rewers" na pl. Bohaterów Getta przy Aptece pod Orłem. Amerykański artysta od lat zajmuje się tematyką historyczną - jest nie tylko fotografikiem, ale i kuratorem wystaw, eseistą, pedagogiem. Urodził się i wychował w Kalifornii, studiował m.in. na Uniwersytecie Stanforda i Uniwersytecie Columbia. Miasta, w których obecnie pracuje, to Kraków, San Francisco i Atlanta.
Ci, którzy wejdą do Apteki pod Orłem będą mogli wziąć udział m.in. w oprowadzaniu po wystawie stałej "Apteka Tadeusza Pankiewicza w getcie krakowskim", obejrzeć zdjęcia Płaszowa sprzed ponad 70 lat i filmy historyczne.
Ważnymi punktami programu będą spotkania ze świadkami historii. W Fabryce Emalia Oskara Schindlera nadarzy się okazja do rozmowy z Witoldem Cęckiewiczem, uczestnikiem akcji "Burza" (1944), znanym architektem. Z kolei w oddziale MHK - Ulica Pomorska - z publicznością spotka się Bronisława (Niusia) Horowitz-Karakulska, więźniarką trzech obozów: Płaszówa, Auschwitz i Bruennlitz, ocalona przez Oskara Schindlera.
Sprzed ul. Pomorskiej 2 wystartuje Bieg Pamięci. Jego meta znajdzie się na pl. Bohaterów Getta. "W tym roku 750 osób w różnym wieku weźmie udział w Biegu. Jego celem nie jest nachalna edukacja, ale stworzenie okazji do poznania takich miejsc jak ul. Pomorska, Apteka pod Orłem czy plac Bohaterów Getta" - wyjaśniła Śmietana.
Projekt "Pamiętaj z nami" zakończy się późnym wieczorem na placu apelowym dawnego KL Płaszów. Uczestnicy akcji otrzymają od wolontariuszy lampki, które zapalą i ustawią na dawnym placu apelowym. Wieczór poprowadzi dyrektor MHK Michał Niezabitowski.
Akcja "Pamiętaj z nami" zbiegnie się z innym, trwającym od kilku dni, krakowskim przedsięwzięciem - "Gdzie jest obóz" - przypominającym o historii KL Płaszów, a zorganizowanym przez Ośrodek Badań nad Kulturami Pamięci Wydziału Polonistyki UJ. Część wydarzeń z "Gdzie jest obóz" jest w programie towarzyszącym akcji MHK.
Jednym z najważniejszych punktów programu "Gdzie jest obóz" były wydarzenia przypominające Zuzannę Ginczankę, wybitną polską poetkę żydowskiego pochodzenia. W czasie wojny przez wiele miesięcy ukrywała się ona w Krakowie i według ustaleń historyków została najprawdopodobniej rozstrzelana na terenie płaszowskiego obozu w 1944 r.
Obóz koncentracyjny Płaszów powstawał stopniowo od grudnia 1942 r., kiedy na terenie dwóch cmentarzy żydowskich, znajdujących się na przedmieściach ówczesnego Krakowa, Niemcy założyli obóz pracy przymusowej dla Żydów. W lutym 1943 r. został on przemianowany na obóz pracy także dla osób innych narodowości. Obiekt stale powiększano, z 5 ha rozrósł się do 80. Samodzielnym obozem koncentracyjnym (wcześniej należał do obozu koncentracyjnego w Majdanku) stał się od kwietnia 1944 r.
Jego więźniami byli Polacy, Żydzi, Węgrzy, Cyganie, Włosi, Rumuni i sporadycznie osoby innych narodowości - łącznie więziono tam około 150 tys. osób. Zbliżanie się do Krakowa armii sowieckiej w styczniu 1945 r. zmusiło hitlerowców do likwidacji obozu. Część więźniów wywieziono do innych obozów koncentracyjnych, a resztę zamordowano.
