Spotkanie i dyskusja: "Pomniki wdzięczności"

Pierwsze "pomniki wdzięczności" Armii Czerwonej stawiano w 1945 r. jeszcze przed zakończeniem działań wojennych. Zarówno wtedy, jak i w latach późniejszych dokonywało się to z inicjatywy władz komunistycznych (nierzadko z inspiracji przedstawicieli Sowietów), ale inskrypcje na pomnikach konsekwentnie informowały, że dzieje się to z potrzeby serca miejscowego społeczeństwa, wdzięcznego bohaterskiej Armii Czerwonej za oswobodzenie.

Jak bardzo społeczeństwo było wdzięczne, mogą świadczyć akty dewastacji, a nawet próby zniszczenia tych pamiątek sowieckiej dominacji. Były one podejmowane od najwcześniejszych lat PRL-u i aż do 1989 r.

Z kolei "władza ludowa" karała sprawców - w czasach stalinowskiego terroru karą  było najczęściej wieloletnie więzienie, w czasach słabnięcia systemu kary były odpowiednio mniejsze. Dbano też o to, żeby wyrazić "spontaniczne oburzenie" tymi próbami osłabiania "przyjaźni polsko-radzieckiej" - przez masówki w zakładach pracy, wiece i potępiające artykuły w prasie.

Po upadku PRL rozpoczęła się, nie zakończona do dzisiaj, dyskusja na temat demontażu/przeniesienia tych pomników. Komplikuje ją fakt, że często pomniki są usytuowane na grobach żołnierzy Armii Czerwonej, poległych w 1944 i 1945 r. na ziemiach polskich.

Czy troska o pamięć powinna przejawiać się w konserwowaniu śladów naszego zniewolenia?

Jakie są wymogi godnego stosunku do śmierci w wypadku przenoszenia pomników- grobów żołnierzy Armii Czerwonej?

O tym chcemy rozmawiać w Bibliotece przy Rajskiej.

Temat: "Pomniki wdzięczności" - stempel sowieckiej dominacji

Dominika Czarnecka, "Pomniki wdzięczności" Armii Czerwonej w Polsce Ludowej i w III Rzeczypospolitej, Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa 2015

Uczestnicy: dr Dominika Czarnecka, dr hab. Henryk Głębocki, dr Maciej Korkuć

Prowadzenie: Roman Graczyk

16 grudnia 2015 r., Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie, ul. Rajska 1, godz. 18.00