Trwają poszukiwania grobów ofiary obławy augustowskiej
Prokuratorzy z oddziału IPN w Białymstoku we współpracy m.in. z archeologami prowadzą w sobotę badania sondażowe niedaleko Gib (Podlaskie). Poszukują tam miejsc, gdzie mogą być pochowane ofiary obławy augustowskiej z lipca 1945 roku.
Prace prowadzone są w pobliżu drogi leśnej Giby-Rygol. Jak wcześniej informował PAP szef pionu śledczego IPN w Białymstoku Janusz Romańczuk, miejsca te zostały wskazane w listopadzie ubiegłego roku przez świadka, podczas przeprowadzonego w śledztwie eksperymentu procesowego jako te, gdzie mogą znajdować się groby pojedynczych osób, które zdołały uciec w trakcie obławy augustowskiej.
Jak powiedział PAP rzecznik oddziału IPN w Białymstoku Tomasz Danilecki, w planie jest przeprowadzenie w sobotę badań sondażowych w pięciu miejscach. Do wczesnych godzin popołudniowych przeprowadzono takie prace w trzech z nich. W jednym z tych miejsc, jak wynika ze wstępnych informacji, znaleziono duże ilości łusek od broni z czasów II wojny światowej.
W piątek przesłuchiwano też w Gibach kolejnych świadków, a przy udziale techników policyjnych dokonano oględzin stodoły, gdzie - według informacji ze śledztwa - miały być w lipcu 1945 roku przetrzymywane osoby zatrzymane w ramach obławy.
Śledztwo w sprawie obławy, prowadzone w oddziale Instytutu Pamięci Narodowej w Białymstoku, dotyczy zbrodni komunistycznej przeciwko ludzkości. Przyjęto w nim, że w lipcu 1945 r., w ramach akcji przeciwko podziemiu niepodległościowemu - w nieustalonym dotychczas miejscu zginęło ok. 600 osób zatrzymanych w powiatach: augustowskim, suwalskim i sokólskim.
Zatrzymali je żołnierze sowieckiego Kontrwywiadu Wojskowego "Smiersz" III Frontu Białoruskiego Armii Czerwonej, przy współudziale funkcjonariuszy polskich organów Bezpieczeństwa Publicznego, MO oraz żołnierzy I Armii Wojska Polskiego. Okoliczności zbrodni i miejsce (lub miejsca) pochówku ofiar wciąż są niewyjaśnione, stąd ustalenie dokładnej liczby i tożsamości ofiar a także odnalezienie ich grobów jest jednym z głównych celów śledztwa IPN.
Prokuratorzy Instytutu starają się pozyskiwać informacje z wielu źródeł: archiwów, akt sądowych czy przesłuchując żyjących jeszcze świadków.
Rodziny ofiar obławy augustowskiej, od lat zaangażowane w poszukiwanie grobów oraz ustalenie wszystkich szczegółów zbrodni uważają, że z biegiem lat coraz trudniej o przełom w sprawie. Historycy IPN wielokrotnie wypowiadali się, że klucz do rozwiązania tajemnicy obławy augustowskiej leży po stronie rosyjskiej. Bezskutecznie zabiegają o dostęp do archiwów w Rosji. Szukają też materiałów w archiwach w innych krajach.
Główne obchody przypadającej w tym roku 70. rocznicy obławy augustowskiej odbędą się 19 lipca w Gibach. Jest tam pomnik-krzyż - symboliczny grób ofiar obławy. Wcześniej, pod koniec czerwca, w Augustowie IPN organizuje międzynarodową konferencję naukową nt. poszukiwań, ekshumacji i identyfikacji ofiar zbrodni reżimów totalitarnych.
