"ZSL 1949-1956: niby-stronnictwo niby-ludowe"

Zjednoczone Stronnictwo Ludowe było tworem charakterystycznym dla systemu politycznego "Ludowej" Polski. Po ucieczce Stanisława Mikołajczyka (1947) komuniści formalnie nie zlikwidowali PSL, lecz przeprowadzili operację jego przejęcia przez środowiska uległe wobec władzy i "połączenia" z prokomunistycznym Stronnictwem Ludowym.

W gruncie rzeczy było to wchłonięcie resztek partii Mikołajczyka przez ugrupowanie ściśle podporządkowane komunistom.

Podobnie dokonało się to w województwie krakowskim - mateczniku autentycznego ruchu ludowego. Powstało w ten sposób satelickie ugrupowanie wspomagające PZPR w prowadzeniu jej polityki wobec wsi  - również w zakresie dostaw obowiązkowych i kolektywizacji. Zarówno ogólnopolskie, jak i krakowskie struktury ZSL, taką funkcję z pewnością wypełniały. Ale czy robiły to skutecznie? Tu zaczynają się komplikacje.

Z pewnością ZSL w latach 1949-1956 nie przeciwstawiało się polityce komunistów. Ale też nie było w nim entuzjazmu dla programu sowietyzacji wsi. Mateusz Szpytma daje w swojej książce pogłębioną odpowiedź na pytanie czy prokomunistyczne elementy programu ZSL, otwarcie  uderzające w interesy chłopów i wsi polskiej, wciąż jeszcze pozwalają na traktowanie stronnictwa z tego okresu jako integralnej część dziejów polskiego ruchu ludowego. Z drugiej strony inspiruje do postawienia pytania, czy ZSL w tym czasie było li-tylko wykonawcą polityki PZPR?

O tym chcemy rozmawiać 19 lutego w Bibliotece przy Rajskiej.

19 lutego 2014 r., Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie, przy  ul. Rajskiej 1, (sala 315, III piętro), godz. 18.00

Mateusz Szpytma, ZSL w województwie krakowskim (1949-1956),  Instytut Pamięci Narodowej, Towarzystwo Naukowe "Societas Vistulana", Kraków 2013.