1869 rok - kalendarium wydarzeń z historii Polski

3 marca 1869 roku na mocy ukazu carskiego drobna szlachta polska (tzw. jednodworcy) na terenach Ziem Zabranych zostaje włączona do "stanów opodatkowanych", czyli zrównana z chłopstwem.

1 kwietnia 1869 roku ukazuje się pierwszy numer "Katolika", pisma redagowanego i wydawanego przez Karola Miarkę, a skierowanego do ludności Górnego Śląska. Pismo odegra ważną rolę w krzewieniu kultury polskiej, w walce z germanizacją i kultywowaniu polskich tradycji na Śląsku.

1 maja 1869 roku na mocy reskryptu cara zniesiono całkowicie nauczanie w języku polskim we wszystkich gimnazjach w Królestwie Polskim; władze carskie zamknęły Szkołę Główną Warszawską, tworząc w jej miejsce Cesarski Uniwersytet Warszawski z rosyjskim językiem wykładowym i rosyjską kadrą dydaktyczną.

4 czerwca 1869 roku w Galicji na mocy postanowienia cesarskiego wprowadzono język polski w administracji i sądownictwie (w miejsce dotychczas obowiązującego języka niemieckiego); było to jedno z pierwszych, konkretnych osiągnięć kampanii rezolucyjnej.

16 czerwca 1869 roku umiera Bronisław Trentowski, jeden z najwybitniejszych filozofów polskich XIX w., twórca koncepcji filozofii narodowej i systemu pedagogicznego zakładającego odrodzenie narodowe przez oświatę i wychowanie.

8 lipca 1869 roku powtórny pogrzeb Kazimierza Wielkiego na Wawelu. Poprzedziło go otwarcie trumny monarchy przez zespół  konserwatorski pod kierunkiem Pawła Popiela. Po sporządzeniu dokumentacji odbył się uroczysty pogrzeb, który przerodził się w manifestację ogólnonarodową.

17 września 1869 roku wchodzi ukaz carski powołujący Warszawski Komitet Cenzury, który stanie się precyzyjnym narzędziem rusyfikacyjnym,  kontrolującym wszystkie druki w Królestwie Polskim i usuwającym z nich treści patriotyczne i niepodległościowe.

10 października 1869 roku na mocy ukazu carskiego zabroniono Polakom, którzy przeszli na prawosławie, nabywać majątki ziemskie na Kresach Wschodnich.

W 1869 roku w czasopiśmie "Przegląd Polski" ukazuje się cykl pamfletów politycznych pod wspólnym tytułem "Teka Stańczyka"; ich autorami byli młodzi konserwatyści krakowscy, zwolennicy programu ugody z Austrią, m.in. Józef Szujski, Stanisław Tarnowski, Ludwik Wodzicki, Stanisław Koźmian; zwano ich "stańczykami". Wychodząc z założenia, że wznowienie walki o niepodległość jest mało realne, propagowali hasła obrony zdobytych już uprawnień autonomicznych w Galicji, zachowanie lojalności wobec Austrii.

W 1869 roku w Toruniu powstaje Towarzystwo ku Popieraniu Moralnych Interesów Ludności Polskiej, którego celem była walka o równouprawnienie ludności polskiej i podnoszenie oświaty i obyczajowości ludności polskiej.

W 1869 roku w Puławach otwarto Instytut Rolniczo- Leśny z rosyjskim językiem wykładowym.

W 1869 roku likwidacja Komisji Przychodów i Skarbu, Bank Polski traci prawo emisji banknotów.

W grudniu 1869 roku w Krakowie otwarto Bank dla Handlu i Przemysłu.

W grudniu 1869 roku legalizacja strajków w zaborze pruskim.

W grudniu 1869 roku w Genewie ukazuje się "Rys krytyczny wojny we Włoszech i Niemczech" Jarosława Dąbrowskiego. Praca zawiera dogłębne studium przebiegu działań zbrojnych podczas wojny austriacko - prusko - włoskiej, a także poglądy autora na kwestię powstania narodowego i roli zaplecza w czasie działań wojennych.

--

Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 1999