"Archiwalna środa" o walkach o Lwów w 1918 roku
W ramach cyklu "Archiwalne środy" Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie zaprasza na wykład Piotra Kuruca z Oddziałowego Archiwum IPN, pt. "Arcybiskup Józef Bilczewski w służbie Bogu i Ojczyźnie" – 10 października, godz. 18.00, w siedzibie Centrum Edukacyjnego "Przystanek Historia" IPN w Krakowie, ul. Dunajewskiego 8.
1 listopada 1918 r. wybuchły walki o Lwów. Opanowanie znacznej części gmachów publicznych przez Ukraińców i proklamowanie Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej napotkało zbrojny opór ludności polskiej. Szczególną sławą w obronie miasta "zawsze wiernego" okryli się młodzi ochotnicy, chłopcy i dziewczęta, pochodzący ze wszystkich grup społecznych - Orlęta Lwowskie.
Na czele komitetu ratunkowego, którego rolą była opieka nad rannymi w walkach i rodzinami setek poległych w obronie polskości Lwowa stanął arcybiskup lwowski obrządku łacińskiego Józef Bilczewski. Będąc gorącym zwolennikiem odbudowy Rzeczypospolitej na fundamentach chrześcijańskich zaangażował się w rokowania pomiędzy stronami konfliktu. Nie opuścił wiernych ani w dobie zagrożenia ukraińskiego, ani bolszewickiego.
W narastającym zagrożeniu ze strony bolszewizmu abp. Bilczewski upatrywał jedno z największych zagrożeń dla cywilizacji chrześcijańskiej. W odezwach skierowanych do duchowieństwa i wiernych atak Sowietów w roku 1920 nazwał "zaprzeczeniem Chrystusa i wolnego naszego bytu państwowego", ponieważ "niesie zagładę Krzyża i zniszczenie naszej kultury". Nie miał wątpliwości, że celem bolszewików jest "wygubić imię polskie w starym grodzie kresowym".
Po odparciu nawały sowieckiej podziękował tym wszystkim duchownym i wiernym "którzy nie zawiedli, mimo wielu represji i prześladowań." O roli kanonizowanego w 2005 r. abp. Bilczewskiego podczas konfliktu z Ukraińcami, a także jego związkach z podkrakowską Rudawą opowie Piotr Kuruc z Oddziałowego Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie.
