Emigracja polska w Stanach Zjednoczonych po powstaniu styczniowym
Emigranci polscy, przybywający do Stanów Zjednoczonych Ameryki po powstaniu styczniowym, zastali tu tworzące się już struktury organizacyjne emigracji zarobkowej.
Nowi uchodźcy przyczynili się do ożywienia uczuć i tradycji narodowych, a tym samym do poczucia wspólnoty i łączności pomiędzy poszczególnymi ośrodkami, a także wpłynęli na pozytywne ułożenie stosunków z tamtejszą ludnością i pozyskanie jej sympatii.
Ważną rolę w konsolidacji środowisk emigracyjnych odegrały polskie czasopisma: "Echo Polski" - pierwsze polskie czasopismo (ukazywało się w latach 1863 - 1868) i "Orzeł Polski".
Efektem ożywienia społecznego i politycznego wśród emigrantów było powstanie w 1866 roku w Chicago Gminy Polskiej. Była to organizacja o charakterze narodowym i społecznym, utrzymywała kontakty ze Zjednoczeniem Emigracji Polskiej w Paryżu, roztaczała opiekę nad emigrantami, prowadziła ubezpieczenia i działalność kulturalno-oświatową.
Na wzór Chicago także i w innych miastach, gdzie znajdowali się polscy emigranci, zaczęły powstawać podobne organizacje. Od 1870 roku pojawiła się ogólna tendencja do zjednoczenia emigracji polskiej w Stanach Zjednoczonych. Pierwszym krokiem w tym kierunku było utworzenie w 1873 roku zjednoczenia Polskiego Rzymsko-Katolickiego. Organizacja ta opierała się na sieci parafii polskich i ogólny kierunek jej działalności nadawali duchowni.
W 1880 roku powstał z inicjatywy Agatona Gillera Związek Narodowy Polski, który skupiał rozproszone dotychczas gminy polskie. Generalnie jednak rzecz biorąc do wybuchu I wojny światowej organizacje polonijne, pochłonięte własnymi problemami - głównie ekonomicznymi, jak również asymilacją ze społeczeństwem amerykańskim, nie angażowały się w sprawy polskie.
Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 1999
