Galicja po Wiośnie Ludów

Rzecznikiem lojalizmu był nowy namiestnik Agenor Gołuchowski, dążący do zapewnienia szlachcie polskiej dominującej pozycji. W polityce austriackiej nastała tzw. era Aleksandra Bacha, trwająca aż do przegranej wojny z Francją i Piemontem w 1859 roku.

 Polityk ten wprowadził absolutny system rządów centralistycznych, opartych na rozbudowanym aparacie biurokratycznym i tajnej policji. Dla Galicji oznaczało to likwidację odrębnych instytucji krajowych i powrót polityki germanizacyjnej. Franciszek Józef nadał wprawdzie swojej monarchii w 1849 roku konstytucję, która m.in. przewidywała zwołanie parlamentu, ale zawarte tam prawa polityczne nie weszły w większości w życie, a ona sama została anulowana patentem sylwestrowym w 1851 roku.

 Do 1854 roku w kraju obowiązywał stan wojenny wprowadzony jeszcze w styczniu 1849 roku w związku z powstaniem węgierskim. W tym czasie zarządzono rozbrojenie ludności, poddanie władz cywilnych władzom wojskowym; zamknięto wszystkie dzienniki z wyjątkiem cenzurowanych urzędowych ("Gazety Lwowskiej" i "Gazety Krakowskiej"); rozwiązano kluby i stowarzyszenia, zakazano zgromadzeń, wprowadzono sądy doraźne.

Przez kraj przemaszerowała armia rosyjska feldmarszałka Iwana Paskiewicza, przeznaczona do interwencji na Węgrzech. Władze austriackie przystąpiły do budowy cytadeli we Lwowie i fortyfikacji wokół Krakowa. To ostatnie miasto w ciągu kilkunastu lat przekształcono w jedną z większych twierdz wojskowych w tej części Europy.

Do urzędów w Galicji powrócił język niemiecki. Stał się on też językiem urzędowania i wykładania na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie wybieralne władze akademickie (rektora i dziekanów) zastąpiono urzędem kuratora z nominacji. Z czterech katedr usunięto wybitnych profesorów: Antoniego Helcla, Józefata Zielonackiego, Wincentego Pola i Antoniego Małeckiego, cieszących się dużym autorytetem w społeczności akademickiej. Zabieg ten miał przyspieszyć germanizację uniwersytetu, której stopniowo poddawano również szkolnictwo średnie.

Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 1999