Narodowa Demokracja - na służbie polskich nacjonalistów
Narodowa Demokracja - ruch ideowo-polityczny o nastawieniu nacjonalistycznym, ukształtowany na ziemiach polskich na przełomie XIX i XX wieku.
Nazywana też endecją, oprócz haseł solidaryzmu społecznego i nacjonalizmu, głosiła antysemityzm i walkę z socjalizmem.
W kwestii odzyskania niepodległości endecy opowiadali się za współpracą z Rosją, upatrując w Niemczech i germanizmie największe niebezpieczeństwo dla Polaków.
Ośrodkiem koordynującym i dyspozycyjnym ruchu była tajna Liga Narodowa (1893 - 1927).
Od 1897 roku rozpoczął się proces tworzenia legalnie działającej sieci Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego.
ND prowadziła poprzez różnego rodzaju organizacje i związki niezwykle aktywną akcję propagandową, którą objęto wszystkie warstwy i środowiska społeczne.
Do 1918 roku pod wpływem ruchu narodowego pozostawały: tajny, działający w trzech zaborach Związek Młodzieży Polskiej "Zet" (1886 - 1914), jawna Organizacja Młodzieży Narodowej (1906 - 11), Narodowy Związek Robotniczy (1905 - 20); Narodowy Związek Chłopski (1912 - 15) oraz Towarzystwo Oświaty Narodowej, Narodowa Organizacja Kobiet, Młodzież Wszechpolska.
Głównym przywódcą i ideologiem ruchu był Roman Dmowski. Ważną rolę odegrali także Zygmunt Balicki, Stanisław Kozicki, Jan Ludwik Popławski, Marian i Władysław Seydowie.
------
Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 1999
