Ośrodki władzy na ziemiach polskich po zakończeniu I wojny światowej
29 października 1918 roku powstała Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego, złożona z przedstawicieli wszystkich ugrupowań politycznych. Był to efekt uchwały podjętej 27 listopada na wiecu, podczas którego zadecydowano o bezwarunkowej przynależności do Polski.
W tym samym czasie Czesi utworzyli Narodni Wybor, opowiadając się za przyłączeniem Cieszyńskiego do Czech. Doszło do sporów narodowościowych, które zakończono 5 listopada podpisaniem porozumienia, zgodnie z którym powiat bielski i cieszyński miały podlegać polskiej władzy.
W Krakowie z inicjatywy Ignacego Daszyńskiego została 29 października utworzona Polska Komisja Likwidacyjna (PKL), oparta na wszystkich stronnictwach z wyjątkiem konserwatystów. Komisja była całkowicie niezależną władzą, nie uznającą żadnych austriackich organów likwidacyjnych w Galicji i Księstwie Cieszyńskim.
Postanowienia PKL wzbudziły niezadowolenie polityków ukraińskich, którzy poczuli się urażeni, że nie zaproponowano im udziału w likwidacji państwa austriackiego w Galicji. Ukraińcy początkowo opowiadali się za koncepcją federacji z Austrią, wkrótce jednak pod wpływem zaistniałych wydarzeń przyjęli koncepcję niepodległości dla zjednoczonych ziem ukraińskich. P
Pod koniec października udało się im porozumieć z dowództwem wojsk austriackich, które na ich prośbę skoncentrowały w okolicach Lwowa i w Galicji Wschodniej oddziały z przewagą Ukraińców. Dzięki temu w nocy 31 października na 1 listopada Lwów i Galicja Wschodnia znalazły się w rękach ukraińskich. Wywołało to zbrojny protest ludności polskiej i zapoczątkowało zbrojny konflikt polsko-ukraiński.
W Królestwie Polskim proces oswobadzania spod okupacji niemieckiej przebiegał równie szybko. 4 października 1918 roku rząd niemiecki wystosował notę do prezydenta Wilsona z prośbą o pokój na podstawie "14 punktów". W trakcie debaty parlamentarnej w dniu następnym Władysław Seyda stwierdził, że "akceptując warunki pokojowe uznaje, że dążenia narodu polskiego do zjednoczenia wszystkich ziem polskich w niezależnym państwie są uprawnione".
Tym samym Rada Regencyjna zmuszona została do rezygnacji z tak długo bronionej koncepcji proniemieckiego rozwiązania sprawy polskiej i 7 października ogłosiła rozwiązanie Rady Stanu, zapowiadając powołanie rządu opierającego się na szerokiej koalicji polskich ugrupowań politycznych, który opracuje ordynację wyborczą do sejmu.
Zawezwano jednocześnie polityków z trzech zaborów do przybycia na obrady w celu powołania rządu. Trwające w Warszawie obrady odbywały się bez udziału przedstawicieli zaboru pruskiego, którzy nie uzyskali pozwolenia władz niemieckich. Nie przyniosły one jednak żadnego rezultatu. W tym czasie 22 października Rada przyjęła przysięgę od Polnische Wehrmacht i przejęła dowództwo nad nim z rąk gen. Beselera.
------
Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 1999
