Ożywienie ruchu chłopskiego w zaborze rosyjskim w 1905 roku
Od 1905 roku zaczyna się rodzić w zaborze rosyjskim samodzielny ruch chłopski. Agitację na wsi prowadziła także Polska Partia Socjalistyczna.
Jeszcze pod koniec 1904 roku z inicjatywy Stefana Brzezińskiego, Wacława Kruszewskiego i Zygmunta Nowickiego powstaje Polski Związek Ludowy wydający konspiracyjny "Głos Gromadzki".
Organizacja opowiadała się za niepodległością Polski, wywalczoną na drodze rewolucji. W nowym państwie miały być zagwarantowane swobody obywatelskie, powszechne prawo wyborcze, wolność słowa i zrzeszeń. W połowie 1906 roku odbył się w Warszawie zjazd delegatów PZL, na którym podjęto uchwały o konieczności wywłaszczenia ziemi obszarniczej za odszkodowaniem.
Agitacja PPS prowadzona na wsi miała pozyskać chłopów do walki niepodległościowej. Przy tej okazji nawoływano do bojkotu podatków i rozszerzenia samorządu gminnego. Agitacja PPS przyniosła nadspodziewane rezultaty pod koniec 1905 roku Całe powiaty odmawiały płacenia podatków, wprowadzano język polski do administracji i szkół, a w guberni kieleckiej i radomskiej pojawiły się bojówki chłopskie niszczące urzędy gminne i leśne, sklepy monopolowe, akta urzędowe.
------
Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 1999
