Pierwsze taksówki w Warszawie
Pierwszy samochód osobowy powstał blisko 130 lat temu. Po kilkunastu latach fascynacji nim, jako ciekawostką techniczno-salonową, okazało się, że może być on bardzo przydatny w gospodarce, jako narzędzie pracy.
Firmy z różnych branż posiadały po kilka, a czasem po kilkanaście aut i tak zaczęły powstawać pierwsze floty firmowe. W Polsce ten proces był przesunięty o kilkanaście lat, w stosunku do najbardziej uprzemysłowionych krajów Europy Zachodniej (Niemiec, Francji, Wielkiej Brytanii).
Pierwszy samochód na ziemiach polskich, wówczas pod zaborami, pojawił się 20 sierpnia 1896 roku. W tym dniu dotarły do Warszawy, na platformie kolejowej, dwa auta - daimler i peugeot. Mniej więcej w tym samym czasie pojawiały się pierwsze samochody w innych częściach ziem polskich, w pozostałych zaborach - niemieckim i austriackim.
W pierwszych latach rozwój motoryzacji związany był wyłącznie z dużymi miastami: w zaborze rosyjskim - Warszawa, Łódź; w zaborze austriackim - Kraków i Lwów; w zaborze niemieckim - Katowice i Poznań.
Pierwsze samochody na ziemiach polskich były postrzegane jako ciekawostka techniczno-salonowa, kosztowny kaprys, ekstrawagancka forma manifestacji wysokiego poziomu zamożności, a przez światłych, energicznych i żądnych przygód bogatych młodzieńców jako urządzenie do rekreacji i sportu. Pierwsze publikacje prasowe o możliwościach gospodarczego wykorzystania samochodów osobowych zaczęły pojawiać się dopiero ok. 1910 roku.
Około roku 1903 zaczęły pojawiać się na ziemiach polskich, największego z zaborów (rosyjskiego), namiastki pierwszych firmowych flot samochodowych. Na początku parę firm kupiło po kilka ciężarówek oraz małych 6 - 12 osobowych autobusów komunikacyjnych. Szybko obok nich zaczęły pojawiać się też osobowe taksówki. Były one pewnego rodzaju quasi flotami samochodów osobowych, należącymi do jednego właściciela, przeważnie do dużych spółek.
W roku 1903 Warszawskie Towarzystwo Eksploatacji Samochodów wprowadziło do użytku publicznego niewielkie taksówki, z trzema miejscami pasażerskimi. Po kilku miesiącach okazało się jednak, że koszty są dużo większe od zysków, co spowodowało zamknięcie firmy. Pierwsze, stabilne firmy taksówkowe pojawiły się w Warszawie, w latach 1908-1910 i zapoczątkowały szybki rozwój tej sfery transportu miejskiego.
W pierwszym okresie rozwoju taksówkarstwa samochody należały do prywatnego właściciela (właściciele takich firm posiadali od kilku do kilkunastu pojazdów), a kierowcy byli tylko pracownikami najemnymi. Do obsługi taksówek, w obrębie firm, powstawały własne stacje obsługi, warsztaty naprawcze i garaże. Jednym z głównych założeń tego typu działalności gospodarczej była samowystarczalność w pełnym zakresie, oczywiście poza zaopatrzeniem w oleje i benzyny.
Wybuch I wojny światowej, latem 1914 roku, był ogromną tragedią społeczną i gospodarczą. Wycofujące się w roku 1915 wojska rosyjskie zarekwirowały wszystkie nie ukryte przez właścicieli samochody osobowe i ciężarowe.
Resztę grabieży dokonali Niemcy, po rozpoczęciu okupacji ziem polskich byłego zaboru rosyjskiego.
Przez ponad 4 lata nasze ziemie stały się teatrem działań wojennych zwaśnionych zaborców.
Tomasz Szczerbicki
