Początki polskiej władzy u progu niepodległości w 1918 roku
Pierwszym organem władzy państwowej na ziemiach polskich był Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej powołany w nocy z 6/7 listopada 1918 roku w Lublinie. Trwał jednak tylko trzy dni. Kolejne ośrodki zaczęły organizować się w Poznaniu i Warszawie.
W Poznaniu w początkach listopada utworzono wzorem niemieckim Radę Robotniczą i Żołnierską, złożoną z Polaków i Niemców.
Z inicjatywy istniejącego tu Centralnego Komitetu Obywatelskiego odbyły się wybory do Naczelnej Rady Ludowej, w której przewagę uzyskali przedstawiciele endecji. Początkowo powstałe organizacje nie zamierzały przejmować władzy, dopiero 27 grudnia wybuchnie w Wielkopolsce antyniemieckie powstanie, dzięki któremu prawie w całości zostanie ona przyłączona do Polski.
Tymczasem w Warszawie Rada Regencyjna i popierające ją stronnictwa nie uznały rządu lubelskiego. Rada ogłosiła, że złoży władzę jedynie na ręce koalicyjnego Rządu Narodowego.
Jednocześnie 9 listopada w Niemczech proklamowano republikę i nowy rząd, na czele z socjalistą Fryderykiem Ebertem, zwolnił z więzienia Józefa Piłsudskiego, próbując jeszcze bezskutecznie uzyskać od niego deklarację współpracy. Dzień później Piłsudski był witany w Warszawie. Wobec wybuchu rewolucji w Berlinie i opuszczeniu Warszawy przez gen. Hansa Beselera, Rada Regencyjna pozostała osamotniona - tym bardziej że fala rewolucji ogarniała ziemie polskie.
W Lublinie, Zagłębiu i Warszawie tworzyły się już Rady Delegatów Robotniczych, w Tarnobrzeskiem władze objęli radykalni ludowcy. Wobec tego Piłsudski stał się dla regentów mężem opatrznościowym i 11 listopada przekazano mu dowództwo Werhmachtu, a w trzy dni później Rada podjęła decyzję o rozwiązaniu się i przekazaniu Piłsudskiemu pełni władzy.
------
Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 1999
