Polskie Stronnictwo Ludowe (PSL) - na pomoc polskim chłopom
Pierwsza na ziemiach polskich chłopska partia polityczna, utworzona w 1895 roku w Rzeszowie. Do 1903 roku pod nazwą Stronnictwo Ludowe.
Założycielami jej byli: Jakub Bojko, Jan Stapiński, Karol Lewakowski, Bolesław Wysłouch.
W programie Stronnictwa opracowanym przez Bolesława Wysłoucha znalazły się postulaty równouprawnienia politycznego chłopów, wprowadzenie czteroprzymiotnikowego prawa wyborczego, poprawa warunków ekonomicznych wsi galicyjskiej poprzez wspieranie spółdzielczości chłopskiej i drobnej własności ziemskiej, jak również rozwój szkolnictwa ludowego i demokratyzacja oświaty oraz rozwój opieki społecznej i pomocy lekarskiej.
Celem dalekosiężnym było odzyskanie niepodległości Polski, doraźnie zaś domagano się szerokiej autonomii dla Galicji i równouprawnienia dla zamieszkujących ją narodów i wyznawanych przez nie religii, przy zachowaniu szczególnej pozycji Kościoła katolickiego.
W 1907 roku Stronnictwo odniosło pierwszy sukces wyborczy wprowadzając swoich posłów do parlamentu wiedeńskiego.
W tej sytuacji część działaczy z Janem Stapińskim na czele weszła w układy z konserwatystami galicyjskimi, w wyniku których znaleźli się w Kole Polskim w parlamencie wiedeńskim, nadto działacze ludowi zyskali miejsca w samorządach i administracji krajowej.
Polityki Stapińskiego nie akceptowała część działaczy skupionych początkowo wokół "Gazety Chłopskiej", a następnie kierowanych przez Bolesława Wysłoucha, Jana Dąbskiego, Mikołaja Reya, Wincentego Witosa i Jakuba Bojkę.
W konsekwencji toczonych sporów doszło w grudniu 1913 roku na posiedzeniu Naczelnej Rady PSL w Rzeszowie do rozłamu w ruchu ludowym i powstania PSL - Lewicy i PSL "Piasta".
Organem prasowym PSL był "Przyjaciel Ludu".
------
Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 1999
