Przemysł ciężki w Królestwie Polskim w II połowie XIX wieku
Przemysł ciężki w Królestwie Polskim koncentrował się w Zagłębiu Dąbrowskim.
Wydobycie rudy żelaza wzrosło tu w latach 1865 - 99 z 53 do 451 tys. ton, produkcja surówki żelaza na przestrzeni lat 1876-1900 wzrosła z 31 do 299 tys. ton, a produkcja stali z 39 tys. ton w 1885 roku do 226 tys. ton w 1899 roku.
Liberalna polityka celna wpływała jednak hamująco na produkcję żelaza, opóźniając inwestycje i modernizację.
Początkowo charakterystyczną cechą było istnienie w Zagłębiu dużej liczby hut produkujących tradycyjnymi metodami. Znajdowały one nabywców na swoje produkty wśród drobnych zakładów, głównie wytwarzających narzędzia, oraz wśród właścicieli kuźni.
Dopiero po roku 1870 nastąpiło wyraźne ożywienie i zaczęły powstawać zaopatrujące przemysł metalowy nowoczesne huty, które w 1900 roku wytwarzały już 92% całej produkcji żelaza. Rozwijające się hutnictwo zużywało coraz więcej węgla, stymulując rozwój tej gałęzi przemysłu. Zapotrzebowanie na węgiel wzrastało także ze strony zakładów metalowych, rozwijającej się kolei i prywatnych odbiorców.
Na przestrzeni lat 1870 - 1904 wydobycie węgla wzrosło tu 13-krotnie osiągając 4,6 mln ton. Wzrastająca produkcja żelaza wiązała się ze wzrostem liczby zakładów metalowych produkujących maszyny i części zamienne, maszyny i narzędzia rolnicze, wagony, naczynia, a nawet meble metalowe.
Liczba tego typu zakładów wzrosła w latach 1870-1897 z 95 do 495. Nowe technologie spowodowały szybki rozwój Zagłębia Dąbrowskiego, co odbiło się niekorzystnie na produkcji zagłębia staropolskiego, gdzie utrzymały się jedynie Starachowice i Ostrowiec.
Szybki rozwój przemysłu ciężkiego zaznaczył się także na Śląsku Cieszyńskim. Wydobycie węgla wzrosło tu w latach 1862 - 1901 z 0,6 do 6,2 mln ton.
Powstały wielkie huty, w których przetapiano rudy sprowadzane ze Śląska, Galicji oraz ze Szwecji, Austrii i Węgier. Powstały wielkie zakłady metalurgiczne w Cieszynie, Boguminie, Frydku i Dziedzicach. W Bielsku powstała fabryka maszyn tkackich, a we Frysztacie fabryka wagonów.
Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 2000
