Ruchy niepodległościowe w Wielkopolsce w okresie Wiosny Ludów
Przywódcy ruchu niepodległościowego w Wielkopolsce od początku zdawali sobie sprawę z konieczności pozyskania dla celów narodowych ludności wiejskiej.
Z jednej strony obawiali się próby wywołania przez urzędników pruskich konfliktu pomiędzy dworem i wsią, a z drugiej - nie wyobrażali sobie tworzenia sił wojskowych bez udziału chłopów. W oddziaływaniu propagandowym Komitet Narodowy wykorzystał na wsi księży, przy pomocy których potwierdzał utrzymanie dotychczas uzyskanych przez chłopów praw. Dodatkowo ogłosił zniesienie nierówności stanowej, co wprawdzie formalnie uczyniono już w 1807 roku, ale faktycznie prawo to nie było przestrzegane.
W przedstawionym przez Komitet Narodowy programie reform obiecano zmniejszenie ciężarów chłopom uwłaszczonym, a prawo do uwłaszczenia chłopom w Królestwie Polskim i w Galicji w razie objęcia tych terenów przyszłą wojną. Ogólnikowe stwierdzenia uzupełniła 1 kwietnia 1848 roku kolejna, znacznie konkretniejsza deklaracja, wydana w celu podtrzymania ducha narodowego oraz zapobieżenia ewentualnym próbom podburzania chłopów przeciwko szlachcie przez urzędników pruskich.
Mieszkańcom wsi przyznano natychmiastowe ulgi, mające zachęcić ich do wstępowania w szeregi narodowe. Władze pruskie uznały, iż postanowienia odezwy wkraczają w ich kompetencje i wykorzystały to jako pretekst do wprowadzenia w Poznańskiem stanu oblężenia, oznaczającego zakaz zgromadzeń, pochodów i posiadania broni.
W obawie przed zdelegalizowaniem Komitetu Narodowego część jego członków powołała wówczas - mający go zastąpić - tajny Rząd Tymczasowy. Wobec zapowiedzianej reorganizacji w Księstwie rząd ten nie ujawnił się jednak i prawdopodobnie nie podjął nawet działalności.
Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 2000
