Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne
Partia założona w Królestwie Polskim w 1897 roku przez Ligę Narodową.
Początkowo działała w konspiracji, a następnie zalegalizowana: w zaborze austriackim w 1905 - jako Stronnictwo Demokratyczno-Narodowe, w zaborze rosyjskim w 1905, w 1909 roku w pruskim pod nazwą Polskie Towarzystwo Demokratyczne.
Przywódcami i głównymi ideologami partii byli: Roman Dmowski, Zygmunt Balicki i Stanisław Grabski.
Początkowo w jej programie znalazły się hasła demokratyczne i niepodległościowe zastąpione niebawem nacjonalistycznymi i solidarystycznymi. Nastąpiła też reorientacja partii na Rosję, w której upatrywano jedynego sojusznika Polaków w walce o niepodległość (w ramach imperium rosyjskiego ziemie polskie miały zostać zjednoczone i otrzymać początkowo autonomię, a w konsekwencji także niepodległość).
Stanowisko takie nie uległo zmianie także w chwili wybuchu wojny i partia stanowczo opowiadała się po stronie Rosji i państw Ententy przeciw Niemcom.
Podjęła także zabiegi wokół utworzenia polskich sił zbrojnych podporządkowanych Rosji (tzw. Legion Puławski).
Przedstawiciele Stronnictwa weszli w skład utworzonego w Warszawie (1914 - 16) Komitetu Narodowego Polskiego i Koła Międzypartyjnego (1915), wywierając poważny wpływ na kierunek polityczny tych organizacji.
W 1917 roku Stronnictwo utworzyło w Paryżu Komitet Narodowy Polski uznany przez państwa Ententy za oficjalny organ reprezentujący Polaków i brało udział w konferencjach międzynarodowych dotyczących kształtu niepodległej Polski.
------
Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 1999
