Wybitni polscy naukowcy w Panteonie Narodowym

Karol Olszewski (1846-1915) i Zygmunt Wróblewski (1845-1888) jako pierwsi na świecie dokonali skroplenia tlenu i azotu. To jedne z wielu wybitnych osiągnięć naukowców.

Obaj profesorowie byli związani z Uniwersytetem Jagiellońskim, a ich prochy spoczęły na krakowskim Cmentarzu Rakowickim. Dzięki staraniom Fundacji Panteonu Narodowego, wkrótce trafią do krypt kościoła świętych Piotra i Pawła w Krakowie, gdzie pochowany jest już m.in. dramatopisarz Sławomir Mrożek.

31 sierpnia 2018 roku prezydent miasta Krakowa Jacek Majchrowski podpisał bowiem zarządzenie w sprawie ekshumacji z Cmentarza Rakowickiego szczątków profesora  Olszewskiego. W Panteonie Narodowym złożona zostanie także ziemia z grobu profesora Wróblewskiego. Uroczystości odbędą się 19 października br.

- Ekshumacja prochów Olszewskiego odbyła się wczoraj (tj. 17 października) o siódmej rano - powiedział portalowi Interia profesor Franciszek Ziejka, przewodniczący Rady Fundacji Panteon Narodowy.

- Podczas poprzedniej wizyty na Cmentarzu Rakowickim, gdy sprawdzaliśmy, czy trumna znajduje się w grobowcu, okazało się, że trumna jest i jest to dodatkowo trumna metalowa. Z tego powodu mieliśmy nadzieję, że będzie dobrze zachowana i będzie można ją przekazać jako eksponat uniwersytecki. Niestety, okazało się, że trumna jest w połowie zniszczona, dlatego po ekshumacji została złożona z powrotem do grobowca. Natomiast od wczoraj doczesne szczątki Olszewskiego, to jest kości i fragmenty materiału - według mnie fragmenty profesorskiej czarnej togi, w której został pochowany - znajdują się w Katedrze Medycyny Sądowej Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie trwają nad nimi prace. Następnie szczątki zostaną przełożone do trumny, która trafi już do Panteonu Narodowego - dodał.

- Równocześnie do urny pobrana została ziemia z grobowca profesora Zygmunta Wróblewskiego. By jednak ekshumować szczątki tego naukowca, musimy uzyskać zgodę sądu - wyjaśnił przewodniczący Rady Fundacji Panteon Narodowy.

Profesor Ziejka przypomniał, że profesor Olszewski przed śmiercią w 1915 roku zapisał 140 tysięcy koron austro-węgierskich i przekazał inne dobra wówczas jeszcze Akademii Umiejętności.

- W testamencie zobowiązał Akademię Umiejętności do przeprowadzenia pochówku. Naukowiec nie miał bowiem rodziny. Dzięki temu w sprawie ekshumacji byliśmy dysponentami jego szczątków i nie zaistniały takie przeszkody, jak w przypadku prochów profesora Wróblewskiego - tłumaczy profesor Ziejka.

- Ten bowiem nie zostawił testamentu, gdyż zmarł przedwcześnie w roku 1888 w wieku 43 lat w wypadku w wyniku odniesionych rozległych oparzeń. Jest jednak szansa, że zgodę na ekshumację uzyskamy dzięki przemówieniu profesora Józefa Rostafińskiego na pogrzebie profesora Wróblewskiego. Zapowiedział on w 1888 roku, że Uniwersytet Jagielloński poniesie wszelkie koszta związane z pochówkiem i wykupem grobowca. W tej sytuacji to powinno wystarczyć na uzyskanie zgody na ekshumację i przeniesienie do Panteonu Narodowego - mówi.

Profesor Ziejka zdradził w rozmowie z Interią, że obecnie Fundacja Panteon Narodowy intensywnie pracuje nad sprowadzeniem do Polski znajdujących się w Berlinie szczątków wybitnego historyka literatury Aleksandra Brucknera, jak powiedział nasz rozmówca "największego polskiego humanisty przełomu XIX i XX wieku".

- Poprosiliśmy o pomoc Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Przeniesienie prochów może nastąpić w przyszłym roku. W Berlinie, w grobowcu, znajduje się urna z prochami, ponieważ Bruckner zalecił skremowanie swoich zwłok po śmierci - powiedział.

Piątkowa uroczystość przeniesienie szczątków Olszewskiego i ziemi z grobu Wróblewskiego do Panteonu Narodowego nie będzie jedynym elementem celebracji wybitnych naukowców. W czwartek (18 października) w siedzibie Polskiej Akademii Umiejętności odbędzie się konferencja naukowa zatytułowana "Uczeni czasów niewoli", w której przybliżone zostaną postaci wspomnianych profesorów, ale też Mariana Smoluchowskiego, Ludwika Rydygiera, Erazma Jerzmanowskiego, Ignacego Łukasiewicza i Marii Skłodowskiej-Curie.