Wzrost produkcji przemysłowej w II połowie XIX wieku
Głównym ośrodkiem produkcji przemysłowej w II połowie XIX w. stał się na ziemiach polskich Górny Śląsk, jako centrum przemysłu ciężkiego.
W 1850 roku wydobycie węgla wyniosło tu około 1 mln ton, a przy końcu stulecia już blisko 25 mln. W tym samym czasie liczba górników zwiększyła się 13-krotnie. Wzrost wydobycia możliwy był dzięki postępowi technicznemu.
Tylko na przestrzeni lat 1885 - 95 liczba maszyn parowych używanych w górnictwie wzrosła z 540 do 903, co spowodowało wzrost wydobycia (w przeliczeniu na jednego pracownika) ze 177 do 355 ton. Węgiel górnośląski zasilał w pierwszej kolejności miejscowe zakłady, a jego nadwyżki eksportowano do Austrii, Czech, na Węgry i do Rosji, jednak przepisy celne utrudniały jego wywóz do sąsiednich zaborów, a na rynku europejskim konkurencją dla niego był węgiel westfalski.
Wydobycie rud żelaza jedynie do 1889 roku wykazywało tendencję zwyżkową. Wraz z wyczerpaniem się lepszych miejscowych pokładów produkcja zaczęła spadać: w 1885 roku wydobywano tu około 756 tys. ton, w 1913 roku już tylko 138 tys.
Niedobory uzupełniano importem, dzięki któremu udało się utrzymać stały wzrost poziomu produkcji żelaza. W latach 1850-1900 produkcja żelaza surowego wzrosła z 413 do 747 tys. ton, a wyrobów walcowanych z 250 do 789 tys. ton. I tu duże znaczenie miała mechanizacja, zwłaszcza produkcji stali, której udział w produkcji hutniczej wzrósł z 1% w 1861 roku do 50% w 1900 roku.
Ważną gałęzią stała się na Górnym Śląsku produkcja cynku i ołowiu. Cynk stał się szczególnie poszukiwany pod koniec XIX w., kiedy nastąpił szybki rozwój przemysłu elektrotechnicznego. Produkcja cynku w latach 1885-1913 wzrosła z 79 do 169 tys. ton, a ołowiu z 20 do 55 tys. ton. Cynk produkowany w hutach górnośląskich stanowił na początku XX w. 70% produkcji niemieckiej i 17% produkcji światowej.
Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 2000
