Polacy w bitwie o Ankonę

18 lipca 1944 r. dowodzony przez gen. Władysława Andersa 2. Korpus Polski wyzwolił portowe miasto Ankona (Włochy) nad Morzem Adriatyckim. Plan natarcia na Ankonę opracował sztab gen. Andersa, któremu podporządkowane były jednostki brytyjskie i Włoski Korpus Wyzwolenia. Po 1939 r. była to jedyna samodzielna polska operacja na froncie zachodnim. Powierzenie Polakom misji wyzwolenia Ankony było wyrazem zaufania udzielonego im po zwycięstwie pod Monte Cassino. Plan zakładał manewr oskrzydlający. Polskie natarcie rozpoczęło się 17 lipca. 5. Kresowa Dywizja Piechoty zdobyła wzgórza Monte della Crescia, a 2. Brygada Pancerna - Monte Torto. Następnego dnia jednostki te dotarły do morza u ujścia rzeki Esino na północ od Ankony, odcinając ją od reszty zajmowanego przez Niemców terenu. Równocześnie 3. Dywizja Strzelców Karpackich opanowała miasto i port. 18 lipca o 14:30 ułani karpaccy i 2 Batalion Strzelców Karpackich wkroczyły do Ankony. Niemiecka 278 Dywizja Piechoty została rozbita. Zdobycie portu w Ankonie było bardzo ważnym militarnym sukcesem Polaków. Ułatwiło siłom alianckim przyspieszenie ofensywy w kierunku Niemiec. Straty 2 Korpusu podczas walk o Ankonę wyniosły 388 zabitych, 1636 rannych; 126 uznano za zaginionych. Żołnierze polscy zabici i zmarli na skutek ran zostali pochowani na cmentarzu w Loreto. To tam toczyła się bitwa poprzedzająca walki o Ankonę. Podczas bombardowań zapaliła się kopuła bazyliki. Pożar ugasili żołnierze 3 Dywizji Strzelców Karpackich i otrzymali za to odznaczenie papieskie.