​August II Mocny (12 V 1670 - 1 II 1733)

Urodził się w Dreźnie jako drugi syn Jana Jerzego III i Anny Zofii, księżniczki duńskiej. Na tronie elektorskim zasiadł po śmierci brata, Jana Jerzego IV (1694). Doświadczenie wojenne zdobywał w wojnie przeciwko Francji, a zwłaszcza w kampanii (1695 - 96) przeciwko Turcji, dowodząc połączonymi siłami cesarsko-saskimi na Węgrzech. W swojej ambicji uznał, iż droga do panteonu władców europejskich wiedzie przez zdobycie tronu Rzeczypospolitej. Osiągnął go dzięki odpowiednim zabiegom propagandowym (m.in. przejście na katolicyzm, szybkie przyjęcie paktów konwentów), finansowym i szybkości działania, które zapewniły mu zwycięstwo nad wybranym królem-elektem, księciem francuskim z rodu Conti. Wychowany na ideach absolutyzmu, starał się rządzić ponad narodem, który wybrał go na swego władcę. Kierując się interesem domu saskiego związał się sojuszem z Rosją i Danią przeciw Szwecji. 

Atakując Inflanty (1700) wplątał Rzeczpospolitą w niszczącą kraj rozgrywkę z Karolem XII, który wkrótce cały impet obrócił przeciwko Augustowi i jego dziedzictwu. Na niego spada odpowiedzialność (chociaż dzielona pospołu z najbliższym otoczeniem) za brak przygotowania Rzeczypospolitej do  walki z najeźdźcą. Po zajęciu przez Karola XII Saksonii z trudem uchronił tron elektorski - za cenę utraty polskiego (Altranstädt 1706). Po klęsce Szwedów pod Połtawą (1709) i katastrofie Leszczyńskiego bez większych przeszkód powrócił do Rzeczypospolitej jako jej monarcha, mając poparcie konfederatów sandomierskich i Rosji. Zależność od Rosji próbował zrzucić, wiążąc się sojuszami z Austrią i Anglią (1719). Zamiar ten, podobnie jak próby poważniejszych reform wewnętrznych, przekreśliła opozycja sejmowa, a także tzw. układ poczdamski z roku 1720, którego sygnatariusze (Rosja i Prusy) zagwarantowali nienaruszalność ustroju polskiego. Sporo prestiżu na arenie europejskiej stracił w wyniku dwuznacznej postawy wobec skazania na śmierć przywódców protestanckich w głośnej sprawie toruńskiej (1724).

 Nie powiodła mu się próba osadzenia na tronie kurlandzkim hrabiego Maurycego Saskiego (1726 - 27). Zabiegając o sukcesję tronu polskiego dla pierworodnego syna, Fryderyka Augusta, zdołał pozyskać rosnące w siłę ugrupowanie "Familii", ale widoki na sukces tych planów były znikome wobec oporu państw sąsiednich (traktat z 1732 roku). Nie udało mu się przeszczepić na grunt polski rozwiązań stanowiących źródło sukcesów gospodarczych Saksonii, nie powiodły się też próby zreorganizowania administracji. Warszawa  zawdzięcza mu  Oś i Ogród Saski, amfiteatr i opernhaus. August II słynął z żelaznego zdrowia (do czasu) i tężyzny fizycznej, którą lubił popisywać się podczas niezliczonych biesiad (nadał im nawet swoistą organizację, tworząc w Dreźnie libertyńskie "Bractwo wrogów wstrzemięźliwości"), w trakcie których zapadały często ważne decyzje personalne i polityczne. O jego podbojach miłosnych krążyły legendy (mówiono o blisko setce kochanek), żona Krystyna Eberhardyna Hohenzollern wkrótce po ślubie (1693) musiała godzić się z obecnością w życiu małżonka wielu faworyt, spośród których na dłużej zdołały utrzymać się Aurora Königsmarck, branka turecka Fatima, Konstancja Lubomirska, hrabina Cosel i inne. Zrodzone z nimi potomstwo uznał za swoje i hojnie uposażył. Był bohaterem wielu dzieł literackich, szczególnie zaś powieści J.I. Kraszewskiego.

Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 2000