​Dmowski Roman (9 VIII 1864 - 2 I 1939)

Urodził się w Kamionku pod Warszawą (obecnie w granicach miasta) w rodzinie mieszczańskiej. Studiował nauki przyrodnicze na UW, w 1891 roku uzyskał stopień doktora zoologii. Od 1887 roku członek Związku Młodzieży Polskiej "Zet", w dwa lata później znalazł się w szeregach Ligi Polskiej. W 1893 roku współzałożyciel (z Janem L. Popławskim) Ligi Narodowej. Za działalność patriotyczną więziony w Cytadeli Warszawskiej, a następnie (1893) wysiedlony z Królestwa Polskiego (odwiedza wówczas m.in. Francję, Anglię, Brazylię). W 1895 roku założyciel i współredaktor "Przeglądu Wszechpolskiego" ukazującego się we Lwowie, od 1896 roku członek władz Ligi Narodowej, a następnie (1897) współtwórca Stronnictwa Demokratyczno-Narodowego w Królestwie Polskim. 

Od 1905 roku ponownie w Warszawie, jeden z założycieli Narodowego Związku Robotniczego, współredaktor "Gazety Polskiej" (do 1907), poseł do II i III Dumy w Petersburgu (1907 - 1909). Ideolog polskiego nacjonalizmu, zwolennik neoslawizmu, przeciwnik masonerii. Propagował idee zjednoczenia wszystkich ziem polskich pod protektoratem Rosji, autonomii dla Królestwa Polskiego, przeciwnik orientacji proniemieckiej. W czasie I wojny światowej współtwórca Komitetu Narodowego Polskiego, a od 1919 roku delegat Polski na konferencję pokojową w Paryżu. W czasie wojny 1920 roku członek Rady Obrony Państwa, minister spraw zagranicznych w rządzie W. Witosa. 

W latach 1926 - 33 przywódca Obozu Wielkiej Polski, twórca Straży Narodowej (1928), honorowy prezes Związku Ludowo-Narodowego, przekształconego w 1928 roku w Stronnictwo Narodowe, którym faktycznie choć nieformalnie dowodził. Przeciwnik J. Piłsudskiego i jego koncepcji federalistycznej, sam był zwolennikiem jednolitego etnicznie państwa narodowego oraz asymilacji ludności ukraińskiej i białoruskiej. Wydał m.in. Myśli nowoczesnego Polaka (1903), Niemcy, Rosja i kwestia polska (1908), Kościół, naród, państwo (1927).

Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 2000