Jabłonowski Józef Aleksander (4 II 1711 - 1 III 1777)

W polityce nie zaznaczył się wyraziście, może poza bezkrólewiem w 1733 roku, kiedy objawił się jako zadeklarowany stronnik swego krewnego, Stanisława Leszczyńskiego. Od czasów studiów i podróży zagranicznych pozostał wielbicielem Francji, co docenił jej monarcha, dekorując Jabłonowskiego Orderem św. Ducha (1756). Nie przeszkodziło mu to w przyjęciu tytułu książęcego od cesarza Karola II (1743).

Przed konfederacją barską wyjechał za granicę (osiedlił się w Lipsku), skąd ostro krytykował I rozbiór Polski, w szlachetnym geście protestu zrzekając się godności senatorskiej i wycofując z polityki. Znaczną część życia poświęcił działalności naukowej, z której największą wartość zachowała mapa Polski, nad którą pracował od 1740 roku przez ponad 20 lat (ukończył ją Rizzi Zannoni). Sfinansował wiele druków, wydał katalog swych bibliotek. Aż do roku 1939 przetrwało założone przez niego w Lipsku Towarzystwo Naukowe Societas Jablonoviana (1774). W jednej z prac bronił teorii Kopernika, któremu ufundował pomnik w Toruniu.

Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 2000​​