Janko z Czarnkowa (ok. 1305 - 1387)

Biografia jego zawiera wiele niewiadomych. Zakwestionowano niedawno pochodzenie kronikarza z nadnoteckiego Czarnkowa i jego przynależność do stanu mieszczańskiego. Zwrócono bowiem uwagę, że jego krewnymi byli Szymon i Henryk z Roszkowa oraz Andrzej z Wiślicy, co oznacza zapewne, że ojczyzną kronikarza była raczej Małopolska; udowodniono też, iż wywodził się ze szlachty.

W 1326 roku został odnotowany "Johannes  dictus  Zarcko"  kanonik wiślicki, w którym historycy dostrzegają Janka z Czarnkowa. Wiadomo, że przebywał nieco później w Meklemburgii, gdzie Andrzej z Wiślicy objął biskupstwo w Szwerynie. Po jego śmierci powrócił do kraju, skąd wysłano go, jako przedstawiciela episkopatu polskiego, na dwór papieski (1362 - 63). Już wcześniej otarł się o kancelarię królewską, którą po powrocie z Awinionu, kiedy został podkanclerzym królestwa polskiego, przekształcał w urząd ogólnopaństwowy. Cieszył się zaufaniem Kazimierza Wielkiego.

Przywiązanie do króla i dynastii piastowskiej nastawiło go wrogo do Andegawenów. Starał się nie dopuścić Ludwika Węgierskiego do tronu polskiego, naruszył wskutek tego grobowiec Kazimierza Wielkiego i wykradł zeń insygnia władzy, aby koronować nimi na króla któregoś z książąt piastowskich. Konsekwencje tego czynu były ciężkie: pozbawiono go urzędu podkanclerskiego, skonfiskowano mu dobra i wydalono z królestwa. Lata banicji spędzał we Wrocławiu, następnie w Pradze oraz w Lubuszu. Gdy powrócił do kraju, udało mu się uzyskać archidiakonat gnieźnieński.

W Gnieźnie napisał też swoją kronikę w formie pamiętnika, uwypuklając z dużym temperamentem wydarzenia z lat 1333 - 84. Mimo stronniczości, wynikającej z nienawiści do Andegawenów, jest ona znakomitym źródłem historycznym.

Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 2000​​