Karnkowski Stanisław (10 maja 1520 - 8 czerwca 1603)

Studiował w Krakowie, Padwie i Wittenberdze. Po mianowaniu na biskupstwo kujawskie realizował w nim program zwalczania reformacji, zapisał się także jako założyciel pierwszego w Polsce seminarium duchownego (we Włocławku w 1569 roku). W episkopacie był postrzegany jako rywal Jakuba Uchańskiego, po którym zresztą objął w roku 1582 arcybiskupstwo gnieźnieńskie. Jego pierwszym poważnym zadaniem politycznym było przewodniczenie (od 1568) komisji morskiej do załagodzenia zatargu z Gdańskiem, a właściwie wzmocnienia nad miastem władzy królewskiej, co znalazło wyraz w przepisach, znanych jako Statuty Karnkowskiego (1570). Walnie przyczynił się do ustalenia procedury obowiązującej podczas bezkrólewi epoki elekcyjnej i do wyboru Henryka Walezego na króla Polski. Jego nagły wyjazd odebrał jako krach swej polityki. Odegrał istotną rolę podczas elekcji Stefana Batorego, koronując go (ówczesny prymas popierał Maksymiliana II) i stając się jednym z filarów jego panowania. Pozycję polityczną Karnkowskiego osłabiło popieranie interesów austriackich w pierwszym okresie rządów Zygmunta III. Sfinansował wydanie przekładu Biblii ks. Jakuba Wujka.

Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 1999