Komeński Jan Amos (28 marca 1592 - 15 listopada 1670)

Represjonowany w Czechach znalazł w roku 1628 przytułek w kolonii braci czeskich w Lesznie (przebywał w niej z przerwami do roku 1655), otrzymując za protekcją właściciela miasta, Rafała Leszczyńskiego, posadę prorektora (od roku 1635 rektora) miejscowego gimnazjum. Tutaj napisał większość swoich dzieł pedagogicznych. Ich ukoronowanie stanowiła "Wielka dydaktyka" (1657), oparta na przekonaniu o możliwościach nieskrępowanego poznania świata przez umysł ludzki, zawierająca postulaty rozpoczynania edukacji w języku ojczystym, wprowadzenia systemu klasowo- lekcyjnego i powszechności nauczania obejmującego zarówno chłopców, jak i dziewczęta. Udzielenie ze względów ideologicznych poparcia wrogom Rzeczypospolitej, ze Szwecją na czele, spowodowało, iż po ucieczce w roku 1655 nie miał już wstępu do przybranej ojczyzny. Na swoisty sposób pozostał jej wierny, tłumacząc później utwory poetów polskich na język czeski. 

Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 1999