Finis Poloniae - III rozbiór Polski w 1795 r.
Powstanie kościuszkowskie upadło. Na dworach państw ościennych nie szukano specjalnych uzasadnień dla usprawiedliwienia aktu wymazującego Rzeczpospolitą z mapy Europy.
Rozbiór został postanowiony już w lipcu 1794 roku. Najwcześniej, bo 3 stycznia 1795 roku, układ rozbiorowy podpisały Rosja i Austria; 24 października przyłączyły się do niego Prusy. 2/3 pozostałości po II rozbiorze przypadło Rosji dominującej w tym układzie trójstronnym.
W wyniku III rozbioru Rosja otrzymała resztę ziem litewskich, białoruskich i ukraińskich na wschód od Bugu i linii Niemirów-Grodno, o łącznej powierzchni 120 tys. km i 1,2 mln ludności. Prusy - pozostałą część Podlasia i Mazowsza z Warszawą wraz ze skrawkami Żmudzi i Małopolski o powierzchni 55 tys. km i 1 mln ludności. Austria - Kraków i część Małopolski pomiędzy Pilicą, Wisłą i Bugiem, część Podlasia i Mazowsza o łącznej powierzchni 47 tys. km i 1,2 mln ludności.
Wywieziony do Grodna król Stanisław August Poniatowski abdykował 25 listopada 1795 roku. Mocarstwa rozbiorowe zawarły tzw. konwencję petersburską (1797), która obejmowała postanowienia w sprawie długów państwa i króla polskiego oraz zobowiązanie, że monarchowie umawiających się stron nigdy nie będą używać w tytulaturze określenia Królestwo Polskie. Poniatowski aż do śmierci (12 lutego 1798) pozostawał na łaskawym chlebie władców rosyjskich. W historiografii jego polityka doczekała się wielu ocen - od prób usprawiedliwiania po najsurowszą krytykę. Jedną z nich wyraził E. Rostworowski w zdaniu: "Tracący byt państwowy naród uczynił z ostatniego króla kozła ofiarnego, składając na niego brzemię win. W ten sposób Stanisław August wyrządził świadomości i samopoczuciu narodowemu ostatnią przysługę, pozwalając idealizować ogół kosztem jednostki", Jako jedyny kraj trzeci nie uznało rozbiorów Polski Imperium Osmańskie.
Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 2000
