Kłopoty ze ślubem Jadwigi i Władysława Jagiełły
Na przeszkodzie małżeństwu królowej Jadwigi i Władysława Jagiełły stały dziecięce śluby Jadwigi z Wilhelmem Habsburgiem.
Ostateczną decyzję miała podjąć matka Jadwigi, Elżbieta Bośniaczka, która nie bez obaw wyraziła na nie zgodę. Jednak wkrótce zmiana sytuacji na Węgrzech wpłynęła na zmianę decyzji Elżbiety i podjęcie przez nią starań o doprowadzenie do skutku małżeństwa Jadwigi z Habsburgiem.
Latem 1385 roku Wilhelm przybył do Krakowa celem skonsumowania małżeństwa. Po kilku spotkaniach z Jadwigą w kościele Franciszkanów, zmuszony został do opuszczenia Polski.
Pomimo przybycia Habsburga do Krakowa, nieprzerwanie trwały rozmowy polsko-litewskie. Zakończyły się one wystawieniem przez Jagiełłę w Krewie dokumentu, który stał się podstawą do trwającego blisko dwa wieki procesu jednoczenia obu państw.
W podpisanym 14 sierpnia 1385 roku akcie unijnym Jagiełło zobowiązał się do przyjęcia wraz z całą Litwą chrztu, odzyskania własnym kosztem ziem utraconych przez Polskę i przyłączenia ziem Litwy i Rusi do Korony Królestwa Polskiego.
W zamian miał otrzymać rękę królowej Jadwigi i zasiąść na tronie polskim. Akt krewski budzi do dziś spory wśród historyków, starających się odpowiedzieć na pytanie: czy unia rozumiana była przez układające się strony jako "przyłączenie" Litwy, czy jako "wcielenie", czyli inkorporacja?
Według niektórych badaczy zarówno Jagiełło, jak i jego "bracia" (Skirgiełło, Korybut, Lingwen i Witold) odbierali akt unii jako zgodę na inkorporację Litwy do Polski. Potwierdzać to ma istotny szczegół: zgodnie z dokumentem krewskim Jagiełło miał być usynowiony przez teściową, Elżbietę Bośniaczkę.
Na Litwie i Rusi panował zwyczaj, że zięć był adoptowany przez teściów nie posiadających męskich potomków i otrzymywał ich majątek. W państwie patrymonialnym, jakim była Litwa, zasady prawa prywatnego przenoszono na stosunki międzynarodowe.
Dlatego też dla strony litewskiej było rzeczą oczywistą, że z chwilą kiedy wielki książę został królem Polski, oba państwa stanowią jedną całość. Istnieją też dowody, że Jagiełło oddał Jadwidze jako wiano Wielkie Księstwo Litewskie, w ramach odwzajemnienia za wniesiony posag. Trudno jedynie dokładnie określić, czy posag ten obejmował wszystkie ziemie litewskie, czy tylko te, które znajdowały się w osobistym władaniu Jagiełły.
Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 2000
