Panowanie Andegawenów w Polsce

Po śmierci Kazimierza Wielkiego zgodnie z zawartą przez niego umową w 1370 roku królem Polski zostaje Ludwik Węgierski. W jego imieniu rządy namiestnicze pełniła przeważnie jego matka Elżbieta Łokietkówna.

Po śmierci Kazimierza Wielkiego zgodnie z zawartą przez niego umową w 1370 roku królem Polski zostaje Ludwik Węgierski. W jego imieniu rządy namiestnicze pełniła przeważnie jego matka Elżbieta Łokietkówna.

17 listopada 1370 roku koronacja Ludwika Węgierskiego na króla Polski w katedrze na Wawelu i zaprzysiężenie przezeń niepodzielności królestwa polskiego, łącznie z tymi ziemiami, które zostały odeń odłączone siłą i pozostawały na razie poza jego granicami.

Początek rządów namiestniczych w Polsce Elżbiety, królowej-matki i wykonywanie przez nią testamentu zmarłego króla polskiego, a jej brata. Unieważnienie tej jego części, która dotyczyła zapisu ziem z 1368 roku na rzecz Kaźka wołogosko-słupskiego. Jako regentka utrzymywała Elżbieta pełny dwór królewski z dobrze zorganizowaną kancelarią.

Reklama

1371

Otto z Pilicy starostą wielkopolskim.

Początek opozycji możnowładztwa wielkopolskiego wobec rządów andegaweńskich w Polsce.

1372

Mianowanie Władysława, księcia opolskiego, wielkorządcą Rusi Halicko- Włodzimierskiej.

Porozumienie króla Ludwika z Karolem IV i rezygnacja z pretensji polskich do Śląska.

Sprawa Janka z Czarnkowa, który był zwolennikiem Piastów na tronie polskim i zajadłym przeciwnikiem Andegawenów. Przekonanie to sprawiło, że dopuścił się do naruszenia grobu Kazimierza Wielkiego i wykradzenia zeń insygniów władzy, aby koronować nimi któregoś z książąt piastowskich. Pozbawiony urzędu podkanclerzego i skazany na banicję przebywał na Śląsku i w Czechach oraz ziemi lubuskiej. Po dwu latach tułaczki powrócił do kraju (1375) i rozpoczął pracę (w Gnieźnie) nad kroniką, której nadał formę pamiętnika. Opisując z dużym temperamentem wydarzenia z lat 1333 - 1384, pozostawił znakomite źródło historyczne.

1373

Władysław Biały, książę gniewkowski, pretendentem do tronu polskiego.

W październiku 1373 roku nieudany (pierwszy) zjazd reprezentantów rycerstwa i miast polskich w Koszycach na Słowacji w sprawie następstwa tronu w Polsce w razie śmierci króla Ludwika.

1374

W lipcu 1374 roku ordynacja górnicza dla kopalń olkuskich, wystawiona (na podstawie dawnych obyczajów miejscowych) przez królową Elżbietę i zawierająca zasadę wolności górniczej, tj. powszechnego prawa do eksploatacji złóż, w tym zwłaszcza prawa w tej mierze mieszczan olkuskich, w zamian za tzw. olborę, czyli opłatę na rzecz skarbu królewskiego w wysokości 1/11 części urobku.

17 września 1374 roku drugi zjazd w Koszycach i akt porozumienia między królem Ludwikiem a reprezentantami możnych świeckich, rycerstwa i miast, zawierający postanowienie, że po śmierci króla tron w Polsce obejmuje jedna z jego córek. W zamian za to rycerstwo polskie zostało zwolnione od wszelkich ciężarów i danin, poza podatkiem dwu groszy z łanu (który płacili zresztą  chłopi ze wsi należących do szlachty), zyskując jeszcze zapewnienie, że urzędy w kraju obsadzać będzie tylko przedstawicielami szlachty tej ziemi, gdzie dany urząd został opróżniony, a także, iż za służbę wojskową poza granicami królestwa otrzyma od władcy wynagrodzenie.

1375

Nieudana próba opanowania Kujaw przez księcia gniewkowskiego Władysława Białego (na krótko zajął Gniewków).

Papież Grzegorz IX wystawił bullę potwierdzającą powstanie biskupstwa halickiego obrządku łacińskiego, któremu podporządkowano podporządkowano, jako metropolii, biskupstwa w Przemyślu, Chełmie i Włodzimierzu Wołyńskim, zaś od początku XV w. jeszcze diecezję kamieniecką i kijowską oraz (od 1414 roku) diecezję mołdawską w Suczawie.

Powrót z wygnania Janka z Czarnkowa i początek jego działalności kronikarskiej: dzieje kraju od schyłku panowania Władysława Łokietka do 1384.

Strajk czeladzi piekarskiej w Krakowie, prawo do organizowania się w celu obrony własnych interesów wobec majstrów cechu piekarskiego.

1376

17 września 1376 roku śmierć Jarosława Bogorii, arcybiskupa gnieźnieńskiego, wybitnego prawnika i organizatora, bliskiego współpracownika Kazimierza Wielkiego, współtwórcy (jak się przyjmuje) statutów piotrkowsko- wiślickich.

Powrót królowej Elżbiety z Węgier i ponowne objęcie na prośbę syna regencji w Polsce.

Kolejna faza wojny z ks. Władysławem Białym. Oblężenie Złotoryi przez walczącego z księciem gniewkowskim Sędziwoja z Szubina i śmiertelne zranienie Kaźka, księcia wołogosko-słupskiego.

Zniszczenie ziemi lubelskiej i sandomierskiej przez najazd litewski (pod dowództwem Kiejstuta, Jagiełły i Witolda) i uprowadzenie znacznej liczby jeńców; utrata ziemi bełzkiej i chełmskiej na rzecz Litwy.

Zamieszki w Krakowie; brutalna rekwizycja paszy dla koni przez Węgrów doprowadziła mieszczan krakowskich do wystąpienia przeciw napastnikom i dokonania w ich szeregach rzezi. W zamieszaniu tym zginął (usiłujący uspokoić rozjuszone tłumy) Jaśko Kmita, starosta krakowski. Wydarzenia te zniechęciły ostatecznie królową Elżbietę do sprawowania rządów w Polsce.

1377

Opuszczenie Polski przez królową Elżbietę i kolejna rezygnacja jej ze sprawowania rządów w królestwie polskim.

Śmierć Kaźka, księcia wołogosko-słupskiego.

Wielka wyprawa odwetowa przeciwko Litwie i odbicie ziemi chełmskiej i bełzkiej.

Przekazanie rządów namiestniczych w Polsce Władysławowi Opolczykowi. Negatywny stosunek Polaków do tej nominacji.

Siemowit III, książę mazowiecki, nadaje Mazowszu statut sochaczewski (kodyfikacja praw sądowych Mazowsza).

1378

Odwołanie Opolczyka z Polski przez króla Ludwika, który nadał księciu Władysławowi tytułem rekompensaty za wierną służbę Andegawenom węgierskim ziemię dobrzyńską z księstwem gniewkowskim i Bydgoszczą z obszarem przyległym (wcześniej terytoria Kaźka słupskiego).

Powrót królowej Elżbiety do Krakowa i jej rządy - nominalne ze względu ma stan zdrowia i wiek i dorywcze tylko pobyty w Polsce.

Przejęcie Rusi pod zarząd administracji węgierskiej i czasowe oderwanie ziem ruskich od Polski.

1379

Początek budowy kościoła Mariackiego w Gdańsku (największa spośród ceglanych świątyń w Europie).

1380

29 grudnia 1380 roku śmierć królowej Elżbiety Łokietkówny, siostry króla Kazimierza Wielkiego i matki króla Ludwika Węgierskiego.

1381

Porozumienie króla Ludwika z duchowieństwem polskim: w zamian za zgodę na objęcie tronu polskiego przez jedną z jego córek duchowni zyskali obniżenie podatku do 4 groszy z łanu chłopskiego w dobrach klasztornych).

Rządy namiestnicze w królestwie polskim Zawiszy z Kurozwęk, biskupa krakowskiego i jego czterech doradców.

Niepokoje w Wielkopolsce. Bartosz z Odolanowa, który nie pogodził się z odebraniem mu przez króla Ludwika starostwa kujawskiego, podjął z oddziałami królewskimi walkę zbrojną.

Nieudana próba Siemowita IV, księcia mazowieckiego, osadzenia Dobrogasta z Nowego Dworu na arcybiskupstwie gnieźnieńskim.

1382

Kolejna faza wojny domowej w Wielkopolsce. Wyprawa Zygmunta Luksemburskiego, męża starszej córki króla Ludwika Węgierskiego,  przeciwko Bartoszowi z Odolanowa i skupionym przy nim stronnikom księcia Siemowita IV mazowieckiego.

Hołd lenny Janusza I, księcia mazowieckiego, złożony Ludwikowi Węgierskiemu.

Czerwiec - lipiec 1382 roku fundacja klasztoru jasnogórskiego w Częstochowie przez księcia Władysława Opolczyka.

Śmierć króla Ludwika.

17 listopada 1382 roku zjazd w Radomsku i zgoda rycerstwa polskiego na objęcie tronu polskiego przez jedną z córek zmarłego króla.

1383

Dalsze zamieszki wojenne w Wielkopolsce.

Wojna Grzymalitów z Nałęczami, tj. zwolennikami Zygmunta Luksemburskiego, męża Marii, córki Ludwika Węgierskiego, a stronnictwem Siemowita IV, księcia mazowieckiego, kandydata na króla Polski, którego zwolennikiem był Bartosz z Odolanowa.

Zjazd w Sieradzu i prośba do królowej Elżbiety Bośniaczki, wdowy po Ludwiku Węgierskim, aby wysłała do Polski królewnę Jadwigę w celu objęcia tu rządów oraz żądanie, aby przywróciła do królestwa polskiego ziemie, które zostały nadane niedawno przez jej zmarłego męża księciu Władysławowi Opolczykowi.

Nieudane próby przejęcia tronu polskiego przez księcia mazowieckiego Siemowita IV (plan uprowadzenia zdążającej do Polski królewny Jadwigi i wymuszenia na niej poślubienia Siemowita).

Wyprawa zbrojna Małopolan i posiłków węgierskich przeciw Siemowitowi IV.

1384

Odwlekanie przez stronę węgierską terminu przyjazdu do Polski królewny Jadwigi i kolejne zjazdy możnych i szlachty w sprawie obsadzenia tronu w Polsce.

15 października 1384 roku  Jadwiga w Krakowie, jej koronacja na króla Polski.



Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 2000



INTERIA.PL
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Strona główna INTERIA.PL
Polecamy