​Panowanie Kazimierza Odnowiciela (1034 - 1058). Kalendarium wydarzeń

1036

W imieniu Kazimierza władzę sprawuje jego matka, Rycheza. Niezadowoleni z jej rządów możni wypędzają ją z Polski, zachowując jej syna na tronie dla oszukańczego pozoru.

1038

Bunt możnych przeciwko Kazimierzowi, który uchodzi na Węgry, gdzie Stefan I go więzi. Rozpad państwa na dzielnice, w których władzę obejmują miejscowi możnowładcy, określeni przez Wincentego Kadłubka mianem poronionych książąt. Jednym z nich jest dawny cześnik Mieszka II, Miecław, sprawujący władzę na Mazowszu. Wybuch powstania ludowego. Zanik władzy centralnej i nadmierne obciążenia niższych warstw społecznych na rzecz państwa i Kościoła powodują bunt ludności, w którym niewolnicy powstali na panów, wyzwoleńcy przeciwko szlachetnie urodzonym, sami się do rządów wynosząc i jednych z nich na odwrót zatrzymali u siebie w niewoli, drugich pozabijali, a żony ich pobrali sobie w sprośny sposób i zbrodniczo rozdrapali dostojeństwa. Nadto jeszcze porzucając wiarę katolicką... podnieśli bunt przeciw biskupom i kapłanom Bożym i niektórych z nich, jakoby w zaszczytniejszy sposób, mieczem zgładzili, a innych, jakoby rzekomo godnych lichszej śmierci, ukamienowali. Największe natężenie powstania miało miejsce w Wielkopolsce. Mazowsze, na którym również pojawiło się ponownie pogaństwo, nie zostało objęte rozruchami i stało się miejscem schronienia duchowieństwa i rycerstwa z dzielnic objętych buntem. Pełne zwycięstwo pogaństwo odnosi tylko na Pomorzu.

1039

V - VI. Najazd księcia czeskiego Brzetysława. Celem najazdu było pozyskanie relikwii św. Wojciecha, potrzebnych do starań o utworzenie arcybiskupstwa w Pradze. Brzetysław zdobywa Kraków, Wrocław, niszczy Gniezno, Poznań, Giecz i Ostrów Lednicki. Z Gniezna Czesi wywożą relikwie św. Wojciecha, jego brata, pierwszego arcybiskupa, Radzima-Gaudentego oraz pięciu polskich eremitów - męczenników Oprócz zdobycia ogromnych łupów i rzeszy jeńców, Brzetysław przyłącza do swego państwa Śląsk. Jak pisał kronikarz, Gniezno i Poznań tak długo pozostały w opuszczeniu, że w kościele Św. Wojciecha męczennika i Św. Piotra apostoła dzikie zwierzęta założyły swe legowiska.

Nowy król węgierski Piotr Orseolo zwalnia z więzienia Kazimierza Odnowiciela i wyposaża go na wyjazd wyjazd do Niemiec, gdzie książę polski uzyskuje pomoc swej matki Rychezy i cesarza.

Kazimierz Odnowiciel z oddziałem 500 rycerzy, zwerbowanych dzięki pomocy króla niemieckiego Henryka III, powraca do kraju. W oparciu o jakiś nie określony gród zajmuje Wielkopolskę i Małopolskę. Wobec zniszczenia wielkopolskich ośrodków władzy, centrum politycznym i kościelnym państwa staje się Kraków.

1041

Król niemiecki Henryk III zwycięża Brzetysława i układem w Ratyzbonie zmusza go do uwolnienia polskich jeńców i do wynagrodzenia Kazimierzowi Odnowicielowi szkód, zezwalając jednak na zatrzymanie Śląska przy Czechach.

Sojusz Kazimierza Odnowiciela z księciem ruskim Jarosławem Mądrym potwierdzony małżeństwem polskiego księcia z Marią Dobroniegą, córką Włodzimierza I i sióstr Jarosława. Towarzyszy temu oddanie 800 jeńców ruskich uprowadzonych jeszcze za Bolesława Chrobrego w 1018 r.

1043

Małżeństwo Gertrudy, siostry Kazimierza Odnowiciela, z Izasławem, synem Jarosława Mądrego.

1044

Sprowadzenie do Polski benedyktynów, których najpierw Kazimierz Odnowiciel osadza na Wawelu, a następnie przenosi do Tyńca koło Krakowa. Opatem zostaje przybyły z Kolonii biskup Aaron. Część badaczy fundację klasztoru tynieckiego przypisuje Bolesławowi Śmiałemu, a jeden z odkrytych tu grobów z XI w. uważa się za miejsce pogrzebania tego króla lub jego syna, zmarłego w 1089 r. Mieszka.

Z tego okresu pochodzi wykonany w Kolonii Sakramentarz tyniecki (data przybliżona).

1046

Na zjeździe w Merseburgu cesarz Henryk III rozsądza spory między Brzetysławem, Kazimierzem Sprawiedliwym a księciem pomorskim Siemomysłem. Śląsk przyznaje cesarz Czechom. Biskupem krakowskim zostaje opat Tyńca Aaron (a przed 1059 r. arcybiskupem krakowskim), Hieronim zaś - biskupem Ryczyna koło Oławy na Śląsku (w 1050 r. - biskupem wrocławskim).

1047

Jednoczesny atak Kazimierza Odnowiciela i Jarosława Mądrego na Mazowsze. Miecław zostaje pokonany i ginie w bitwie. Kazimierz zwycięża również Siemomysła pomorskiego i przyłącza do Polski Mazowsze i Pomorze Wschodnie (Gdańskie).

1050

Zajęcie przez Kazimierza Odnowiciela Śląska.

1051

Polskie oddziały wspierające cesarza Henryka III w wyprawie na Węgry przyczyniają się do ocalenia jego wojsk osłaniając wraz z Sasami i Burgundczykami przeprawę.

1054

22 V. Zjazd w Kwedlinburgu. Cesarz Henryk III pośredniczy między władcami Czech i Polski. Brzetysław zrzeka się ostatecznie Śląska w zamian za roczny trybut w wysokości 500 grzywien srebra i 30 grzywien złota. Czesi utrzymują ziemie górnośląskie (Opawa, Koźle, Głogówek) i ziemię kłodzką.

1058

19 III. Śmierć Kazimierza Odnowiciela.

Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 2000