Panowanie Władysława II Wygnańca i Bolesława IV Kędzierzawego. Kalendarium

Dzielnica pryncypacka składała   się   z   ziemi    krakowskiej i  łęczyckiej,  części   Wielkopolski z Kaliszem i Gnieznem oraz Pomorza Gdańskiego i zwierzchnictwa nad Pomorzem Zachodnim. Dziedziczną dzielnicą Władysława był Śląsk i ziemia lubuska. Jego młodsi, przyrodni bracia otrzymali: Bolesław (IV Kędzierzawy) - Mazowsze z Kujawami,  Mieszko (III Stary) - zachodnią część Wielkopolski z Poznaniem. Dla Henryka zarezerwowano ziemie sandomierską, ale póki co, jako małoletni, jeszcze jej nie objął pozostając pod opieką matki Salomei. Nie przewidziano dzielni- cy dla urodzonego w r. 1138  (być może po śmierci ojca) Kazimierza Sprawiedliwego.

1138

Małżeństwo Mieszka Starego, syna Bolesława Krzywoustego z Elżbietą, prawdopodobnie córką króla węgierskiego Stefana II.

Narodziny Kazimierza Sprawiedliwego.

28 X. Bolesław III Krzywousty umiera w Sochaczewie. Pochowany został prawdopodobnie w katedrze płockiej.

Rządy Władysława II Wygnańca (1138-46).

1140

Założenie biskupstwa w Wolinie.

Budowa  romańskiej   kolegiaty w Tumie pod Łęczycą (1140 - 61).

1142

Małżeństwo Bolesława Wysokiego, syna Władysława II Wygnańca, ze Zwinisławą, córką księcia kijowskiego Wsiewołoda Olegowicza.

Najazd Rusinów pod dowództwem syna Wsiewołoda, Świętosława, na Mazowsze.

1143

Biskupem krakowskim z nominacji Władysława II Wygnańca zostaje Mateusz, autor listu do św. Bernarda z Clairvaux w sprawie odciągnięcia Rusi od schizmy.

1144

27 VII. Śmierć księżnej Salomei, wdowy  po  Bolesławie  III Krzywoustym, matce książąt juniorów. Zajmowana przez księżną Łęczyca zostaje zajęta przez juniorów.

Juniorzy pobili Władysława II nad Pilicą. Władysław jednak z posiłkami ruskimi zmusił przyrodnich braci do wydania mu bliżej nieokreślonych grodów, a Rusini otrzymali należącą do Bolesława Kędzierzawego Wiznę.

1145

Skazanie przez Władysława II swego wuja Piotra Włosta na obcięcie języka i wyłupienie oczu. Kara ta spotkała Piotra zapewne za przejście na stronę młodszych  książąt, ale przyczyniła się do upadku Władysława II.

1146

Wygnanie Władysława II. Władysław II obległ Poznań, gdzie schronili się Bolesław Kędzierzawy i Mieszko Stary. Tu doznał klęski, do czego przyczyniła się również klątwa rzucona na Władysława II przez arcybiskupa Jakuba ze Żnina. Wygnany książę udał się do Niemiec.

Złożenie przez Władysława II w Kaynie pod Altenburgiem hołdu lennego Konradowi III.

Panowanie Bolesława IV Kędzierzawego - nowy princeps oprócz dziedzicznego Mazowsza objął władzę w dzielnicy senioralnej i na Śląsku. Mieszko III Stary otrzymał zachodnią część ziemi   łęczyckiej,   kasztelanię  kaliską i rudzką oraz wschodnią część prowincji  gnieźnieńskiej. Oddano także Henrykowi dzielnicę sandomierską, do której dołączono Wiślicę z kasztelaniami: małogoską, żarnowską i skrzyńską.

VIII. Wyprawa Konrada III na Polskę - w interesie Władysława II. Król niemiecki posiłkowany przez Czechów doszedł do Odry, skąd zawrócił uzyskując obietnicę polskich juniorów stawienia się przed nim  i  złożenia hołdu.

1147

Mieszko  III  Stary  bierze  udział w wyprawie zorganizowanej przez Albrechta Niedźwiedzia i Konrada miśnieńskiego  na  Słowian połabskich. Wyprawa doszła aż pod Szczecin, gdzie mieszkańcy wywiesili na murach krzyże i wysłali do napastników swego katolickiego biskupa, Wojciecha.

Małżeństwo siostry książąt juniorów, Dobroniegi Ludgardy, z Dytrykiem, synem margrabiego miśnieńskiego Konrada I  Wettyna.

1148

6 I. Małżeństwo siostry polskich książąt, Judyty, z Ottonem, synem margrabiego brandenburskiego Albrechta Niedźwiedzia.

Wyprawa Bolesława Kędzierzawego na Prusy.

Przybyły do Polski legat papieski Gwidon   żąda   przywrócenia  na tron Władysława II, a gdy juniorzy odmawiają - rzuca na nich klątwę.

Biskup płocki Aleksander z Malonne sprowadza z opactwa św. Idziego w Leodium kanoników regularnych reguły św. Augustyna i funduje klasztor w Czerwińsku.

1149

Arcybiskup gnieźnieński Jan Gryfita funduje pierwszy w Polsce klasztor cysterski w Jędrzejowie.

1151

Małżeństwo  Mieszka  III  Starego z Eudoksją, księżniczką ruską.

Siostra książąt polskich, Agnieszka, wychodzi za mąż za księcia włodzimierskiego Mścisława, syna Izasława Mścisławicza.

1152

Ryksa, córka Władysława II Wygnańca, wychodzi za mąż za noszącego tytuł cesarza Hiszpanii Alfonsa VII, króla Kastylii.

1157

VIII. Wyprawa cesarza Fryderyka I Barbarossy na Polskę i pokój w Krzyszkowie. Wyprawa, wobec faktu, że Polacy nie bronili linii Odry, szybko doszła pod Poznań i w Krzyszkowie Bolesław Kędzierzawy złożył cesarzowi hołd. Książę zapłacił cesarzowi duży okup, zobowiązał się stawić na sejm Rzeszy dla rozstrzygnięcia sprawy Władysława Wygnańca, wziąć udział w wyprawie włoskiej cesarza, a jako rękojmię tych zobowiązań dał zakładników, wśród nich brata Kazimierza.

1159

30 V. Śmierć Władysława Wygnańca. Został pochowany prawdopodobnie w Altenburgu.

Powstaje Dialog i Żywot św. Ottona z Bambergu (1159 - 69) pióra da, scholastyka w klasztorze św. Michała w Bambergu.

1161

Ryksa, córka Władysława II Wygnańca, wdowa po Alfonsie kastylijskim, wychodzi za mąż za Rajmunda II Berengara, hrabiego Prowansji.

1163

Bolesław Kędzierzawy oddaje Śląsk synom Władysława II Wygnańca: Bolesławowi Wysokiemu i Mieszkowi Plątonogiemu. Princeps uczynił to w formie własnego nadania i zatrzymał sobie główne grody dzielnicy.

Jaksa Gryfita sprowadza  i  osadza w Miechowie kanoników regularnych Stróży Grobu Chrystusowego zwanych    także    bożogrobcami. W klasztorze miechowskim powstały cenne zabytki piśmiennictwa, m. in. Album miechowski (księga bracka z końca XII w.), Rocznik miechowski (zapiski 1290 - 1434) oraz prawdopodobnie Kazania świętokrzyskie, najstarszy zabytek prozy polskiej z końca XIII w.

1165

Kazimierz  Sprawiedliwy  żeni  się z Heleną, córką księcia znojemskiego Konrada II (data przybliżona).

1166

Wyprawa Bolesława Kędzierzawego na Prusy, podczas której ginie Henryk Sandomierski (18 X). W testamencie Henryk zapisał księstwo sandomierskie Kazimierzowi Sprawiedliwemu, któremu jednak Bolesław Kędzierzawy wydzielił tylko Wiślicę, zagarniając Sandomierz dla siebie.

Na Śląsku synowie Władysława II Wygnańca, wykorzystując zaangażowanie Bolesława Krzywoustego w sprawy pruskie, zajmują zatrzymane przez seniora grody.

Książę dymiński Kazimierz uznaje się lennikiem księcia saskiego Henryka Lwa.

1167

Gedko (z rodu Gryfitów lub Powałów) zostaje biskupem krakowskim.

1168

Książęta pomorscy Kazimierz i Bogusław zawierają sojusz z królem Danii Waldemarem I.

1170

Książę dymiński Kazimierz (Pomorze Zach.) atakuje flotę duńską biskupa Roskildy, Absalona, która zniszczyła Wolin.

1172

Podział Śląska na dzielnice. Bolesław Wysoki zostaje wypędzony przez swego syna Jarosława sprzymierzonego z Mieszkiem Plątonogim i Bolesławem Kędzierzawym. Interwencja Fryderyka Barbarossy przywraca władzę Bolesławowi, który jednak musi wydzielić księstwo opolskie Jarosławowi, a Mieszkowi Plątonogiemu - Racibórz. Bolesław Kędzierzawy ponownie uznaje się lennikiem cesarza.

Spisek możnych krakowskich przeciwko Bolesławowi Kędzierzawemu. Zaproponowali tron krakowski Kazimierzowi Sprawiedliwemu, który propozycji nie przyjął.

1173

Małżeństwo nieznanego imienia córki   Bolesława   Kędzierzawego z księciem drohiczyńskim Wasylkiem Jaropełkowiczem.

5 I. Śmierć Bolesława Kędzierzawego. Mazowsze i Kujawy przejmuje syn zmarłego, Leszek.

Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 2000