Pierwszy w Polsce sejm walny 1493 r.
Za ostateczną datę ukonstytuowania się sejmu polskiego przyjmuje się rok 1493. Zebrany wtedy sejm miał już wyraźnie dwuizbową strukturę.
Powstanie sejmu walnego wpłynęło na osłabienie pozycji sejmików ziemskich, do których tak chętnie odwoływał się Kazimierz Jagiellończyk, wzmocniło pozycję senatu, przewyższającego liczebnie izbę poselską.
Możnowładztwo zachowało swoją uprzywilejowaną pozycję, ale musiało się liczyć z głosem szlachty. Potwierdziła to elekcja po śmierci Kazimierza Jagiellończyka. Udział w niej mógł wziąć każdy szlachcic. Do Piotrkowa, gdzie zebrał się sejm elekcyjny (VIII 1492), przybyli także przedstawiciele Gdańska Torunia i Elbląga. Jednak zarówno szlachta, jak i mieszczaństwo, pozbawieni byli prawa głosu.
Elekcja dokonała się głosami kilkudziesięcioosobowej grupy możnowładztwa świeckiego i kościelnego, ale zgodnie z wolą szlachty, wśród której Jan Olbracht cieszył się wielka popularnością. Za panowania Jana Olbrachta nie nastąpiły większe przesunięcia polityczne.
Szlachta kontentując się dotychczasowymi przywilejami politycznymi, zatwierdzonymi przez nowego króla w 1493 roku, podjęła starania o przywileje ekonomiczne. Sprzyjały temu przygotowania króla do wyprawy przeciw Turcji. Statut uzyskany przez szlachtę w Piotrkowie (1496), gwarantował jej zwolnienie z ceł, wyłączność dostępu do wyższych godności kościelnych i pozbawiał mieszczan prawa do posiadania dóbr ziemskich.
Statuty piotrkowskie nie przyniosły uszczuplenia władzy królewskiej, ale przyczyniły się do załamania równowagi społecznej i przyspieszyły proces formowania się demokracji szlacheckiej. Jan Olbracht chętnie uciekał się do opinii zjazdów możnowładczych z pominięciem sejmu walnego. Król umiał jednak zapanować nad zapędami politycznym tej grupy, nie dopuszczając jej do samowoli politycznej.
Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 2000
