Warunki życia Polan, zaludnienie ziem między Wisłą i Odrą
Nazwa naszego kraju, Polska, wzięła się od plemienia Polan, którzy zostali tak nazwani, gdyż zasiedlali "pola“, tereny nie zalesione. Wynika z tego, że istniały obszary, na których las nie rósł. Większe nie zalesione zalesione tereny występowały tam, gdzie zalegały duże pokłady lessowe.
Osadnicy zajmowali najchętniej gleby dobre, czyli bogate w składniki mineralne i niezbyt ciężkie. Należy też pamiętać, że jest to okres, w którym ludzie stopniowo przechodzili do rolnictwa od zbieractwa, myślistwa, rybołówstwa, bartnictwa. To oznacza, że znajdziemy ludzi także w puszczy i na glebach gorszych, bowiem o osadnictwie decydowały także takie czynniki, jak bezpieczeństwo osady, dostęp do wody, wola panującego, itp.
Jednak oczywiście terenów najintensywniejszego osadnictwa będziemy szukać na obszarach z najżyźniejszymi glebami oraz w bezpośrednim sąsiedztwie najstarszych i najważniejszych ośrodków władzy państwowej.
Takie tereny istniały w Małopolsce, w górnym biegu Wisły, na jej lewym brzegu, w dolinach rzek, kotlinach śródgórskich oraz na wąskim pasie ziem lessowych, ciągnącym się od Krakowa po Przemyśl. Na Śląsku znajdujemy takie obszary w okolicach nad Ślężą, na tzw. Śląskim Polu.
W Wielkopolsce występowały pokryte czarnoziemem bagiennym "pola“ w środkowej części tej krainy, podobne na Kujawach, oraz na Mazowszu tereny pokryte glebami napływowymi (aluwialnymi). Na Pomorzu najludniejszymi terenami były ujścia Odry i Wisły oraz okolice Kołobrzegu.
Jeżeli przyjmiemy, że ok. 1000 r. Polska liczyła mniej więcej 250 000 km2 , a ówczesne rolnictwo, zajmując pod uprawę ok. 40 tys. km2 (tj. 16 % całego terytorium) pozwalało średnio na wyżywienie na 1 km2 rodziny składającej się z 4 - 5 osób, to na terytorium naszego kraju mieszkało ok. 1 - 1,25 mln osób. W tym samym czasie ludność Niemiec oblicza się na 5,5 mln, Czech i Moraw na 450 tys., Rusi na 4,5 mln, liczebność plemion połabskich na 350 tys.
Pod względem zaludnienia zajmowała Polska ósme miejsce w Europie. Oczywiście, kiedy "państwo gnieźnieńskie“ Mieszka I pojawia się na kartach kronik, zajmowało terytorium znacznie mniejsze: ok. 960 r. w posiadaniu Mieszka I była tylko Wielkopolska, Kujawy, Mazowsze, ziemia lubuska i część Pomorza, czyli terytorium około 120 tys. km2, zamieszkane przez ok. 600 tys. osób. Te liczby wyraźnie wskazują, że w ciągu niecałych 40 lat Mieszko I powiększył terytorium swego państwa dwukrotnie i również podwoiła się liczba jego mieszkańców.
Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 2000
