Z uchwał konferencji w Poczdamie 2 VIII 1945 r. Fragmenty dotyczące Polski
Konferencja poczdamska odbyła się między 17 lipca a 2 sierpnia 1945 roku w pałacu Cecilienhof. W spotkaniu przywódców koalicji antyhitlerowskiej, tzw. wielkiej trójki wzięli udział: przywódca Związku Radzieckiego Józef Stalin oraz prezydent USA Harry Truman i premier Wielkiej Brytanii Winston Churchill.
IX. Konferencja rozpatrzyła zagadnienia dotyczące Polskiego Rządu Tymczasowego Jedności Narodowej i zachodniej granicy Polski.
A. Stanowisko w sprawie Polskiego Rządu Tymczasowego Jedności Narodowej określono w następującym oświadczeniu:
Przyjęliśmy z zadowoleniem do wiadomości porozumienie zawarte pomiędzy przedstawicielami Polaków z Polski i z zagranicy, które umożliwiło utworzenie, zgodnie z postanowieniami powziętymi na Konferencji Krymskiej, Polskiego Rządu Tymczasowego Jedności Narodowej, uznanego przez trzy Mocarstwa. Następstwem nawiązania przez Rządy W. Brytanii i Stanów Zjednoczonych stosunków dyplomatycznych z Polskim Rządem Tymczasowym było cofnięcie ich uznawania dawnemu Rządowi Polskiemu w Londynie, który więcej nie istnieje.
Rządy W. Brytanii i Stanów Zjednoczonych poczyniły kroki w celu ochrony interesów Polskiego Rządu Tymczasowego Jedności Narodowej jako uznanego Rządu państwa polskiego, co do własności należącej do państwa polskiego, a znajdującej się na ich terytoriach i pod ich kontrolą, niezależnie od formy tej własności. Poczyniły one dalej kroki w celu zapobieżenia przekazaniu takiej własności osobom trzecim. Polski Rząd Tymczasowy Jedności Narodowej otrzyma wszelkie ułatwienia, potrzebne do użycia zwykłych środków prawnych dla odzyskania wszelkiej własności, należącej do państwa polskiego, która mogła być zbyta nielegalnie.
Trzy Mocarstwa pragną pomóc Polskiemu Rządowi Tymczasowemu Jedności Narodowej, ułatwiając jak najrychlejszy możliwie powrót do Polski wszystkich Polaków, którzy przebywają za granicą i pragną wrócić, włączając w to członków polskich sił zbrojnych i marynarki handlowej. Spodziewają się one, że ci Polacy, którzy wracają do domu, otrzymają prawa osobiste i prawa własności na tej samej podstawie, co wszyscy obywatele polscy.
Trzy Mocarstwa przyjmują do wiadomości, że Polski Rząd Tymczasowy Jedności Narodowej, stosownie do postanowień Konferencji Krymskiej, zgodził się na przeprowadzenie możliwie jak najrychlej wolnych i nieskrępowanych wyborów na podstawie powszechnego i tajnego prawa wyborczego, w których to wyborach wszystkie stronnictwa demokratyczne i antynazistowskie będą miały prawo uczestniczyć i wystawić kandydatów, oraz że przedstawiciele prasy sojuszniczej korzystać będą z pełnej swobody powiadamiania świata o wydarzeniach w Polsce przed wyborami i podczas wyborów.
B. Co do zachodniej granicy osiągnięto następujące porozumienie:
Zgodnie z porozumieniem w sprawie Polski osiągniętym na Konferencji Krymskiej szefowie trzech rządów rozpatrzyli opinie Polskiego Rządu Tymczasowego Jedności Narodowej dotyczącą terytoriów na północy i zachodzie, które Polska winna otrzymać. Przewodniczący Krajowej Rady Narodowej i członkowie Polskiego Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej byli przyjęci na konferencji i w pełni przedstawili swój punkt widzenia. Szefowie trzech rządów potwierdzili swój pogląd, że ostateczne ustalenie zachodniej granicy Polski powinno być odłożone do konferencji pokojowej.
Szefowie trzech rządów są zgodni co do tego, że zanim nastąpi ostateczne określenie zachodniej granicy Polski, byłe niemieckie terytoria na wschód od linii biegnącej od Morza Bałtyckiego bezpośrednio na zachód od Świnoujścia i stąd wzdłuż rzeki Odry do miejsca, gdzie wpada zachodnia Nysa i wzdłuż zachodniej Nysy do granicy czechosłowackiej, łącznie z tą częścią Prus Wschodnich, która zgodnie z porozumieniem osiągniętym na niniejszej konferencji, nie została oddana pod administrację Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich i włączając obszar byłego Wolnego Miasta Gdańska, powinny znajdować się pod zarządem państwa polskiego i pod tym względem nie powinny być uważane za część radzieckiej strefy okupacyjnej Niemiec.
XIII. Zorganizowane przesiedlenie ludności niemieckiej
Konferencja doszła do następującego porozumienia w sprawie wysiedlenia Niemców z Polski, Czechosłowacji i Węgier:
Trzy rządy, rozważywszy sprawę pod każdym względem, uznają, że należy przeprowadzić przesiedlenie do Niemiec ludności niemieckiej lub jej części pozostałej w Polsce, Czechosłowacji i na Węgrzech. Zgodne są one co do tego, że wszelkie przesiedlenia powinny odbywać się w sposób zorganizowany i ludzki. Wobec tego, że napływ wielkiej ilości Niemców do Niemiec zwiększyłby ciężar spoczywający już na władzach okupacyjnych, uważają one, że Sojusznicza Rada Kontroli w Niemczech powinna przede wszystkim zbadać to zagadnienie ze szczególnym uwzględnieniem kwestii sprawiedliwego rozdzielenia tych Niemców pomiędzy różne strefy okupacji. Zgodnie z tym poleca one swym odnośnym przedstawicielom w Radzie Kontroli, żeby jak najrychlej nadesłali swym rządom sprawozdania o rozmiarach, w jakich dokonał się już powrót do Niemiec takich osób z Polski, Czechosłowacji i Węgier oraz żeby określić w przybliżeniu, w jakim czasie i w jakim tempie można by dokonać dalszych przesiedleń, uwzględniając obecną sytuację w Niemczech.
O powyższym będą powiadomione Rząd Czechosłowacji, Polski Rząd Tymczasowy i Rada Kontroli na Węgrzech oraz zaproponuje się im, aby wstrzymały na razie dalsze wysiedlanie, dopóki rządy zainteresowane nie rozpatrzą sprawozdań swych przedstawicieli w Radzie Kontroli.
Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 2000
