Najstarsza znana kredka. Ma 10 tysięcy lat

Kolorowy rysunek wydaje się być potrzebą ludzkości od najdawniejszych czasów, czego dowodzą choćby malowidła naskalne z jaskini Chauveta. Wiemy, że już przedstawiciele kultury oryniackiej, którzy zasiedlali Europę około 40 - 30 tysięcy lat temu do tworzenia malowideł wykorzystywali kolory. Gdy w 1994 roku dokonano odkrycia w Chauveta było ono ogromną sensacją, bo pokazało, że ludzkość od zarania swoich dziejów odczuwała potrzebę tworzenia i to tworzenia w kolorze.

Przed odkryciem z Chauveta ludzkość sądziła, że sztuka malarska zaczęła się około 17 - 15 tysięcy lat temu, czyli w okresie kultury magdaleńskiej, gdyż najstarszymi znanymi malowidłami, były te z jaskini Lascaux. Dzięki nim wiemy sporo na temat środków, jakie wykorzystywali nasi przodkowie do malowania. Czarny kolor uzyskiwano z węgla drzewnego, a żółty, czerwony i purpurowy przy pomocy związków żelaza. Było to pierwsze znane wykorzystanie kolorów w malarstwie, choć w przypadku Lascaux można raczej mówić o pierwowzorze farb malarskich, bo do nakładania koloru używano rąk, pędzli (z włosia lub mchu) i czegoś, co nazwalibyśmy przodkiem aerografu — narzędzia wydrążonego w kości służącego do rozpylania farby.

Materiałem wykorzystywanym od czasów prehistorycznych w rysunkach naskalnych, który najbliższy jest dzisiejszym kredkom, a odnajdywanym na licznych stanowiskach archeologicznych jest kreda (zbieżność słów "kreda" i "kredka" nie jest tu przypadkowa).

Najbardziej zbliżonym do współczesnej kolorowej kredki znaleziskiem z czasów prehistorycznych jest 22 milimetrowy kawałek czerwonej ochry (zwietrzelina skalna bogata w tlenki żelaza) odnaleziony w 2018 roku w pobliżu Scarborough w północno-wschodniej Anglii. Zdaniem archeologów tym kawałkiem wykonywano rysunki na zwierzęcych skórach, zatem można by rzec, że najstarsza znana kredka ma 10 tysięcy lat.

Pierwsze kredki woskowe powstały w starożytnym Egipcie, tak, jest to stwierdzenie na wyrost, bo poddani Faraonów nie brali kredek w dłoń, by ozdobić grobowiec, lecz rozgrzewali wosk i łączyli go z kolorowymi pigmentami. Starożytni znali wiele barw, bo oprócz czerwieni, żółci, czerni i bieli, czyli kolorów wykorzystywanych  już w paleolicie, pozyskiwali też zieleń i niebieski z azurytów i malachitów. Dla Egipcjan kolor miał znaczenie symboliczne, np. niebieski był symbolem bogów, a zieleń życia — co przez wieki nie uległo zmianie. Wosk używany przez starożytnych miał za zadanie utrwalać kolor i zabezpieczać go przed wyblaknięciem. Z pewnymi modyfikacjami, ale podobnych metod używali też starożytni Grecy i Rzymianie.

Poprzedniczkami dzisiejszych kredek były też pastele (zresztą wykorzystywane po dziś dzień). Technika nakładania kolorowych pigmentów przy użyciu barwnych sztyftów swoją nazwę zawdzięcza włoskiemu słowo "pastello" pochodzącemu od "pasta", czyli ciasto, co może wskazywać, że pastele używane wówczas miały konsystencję ciasta. Jednym z najstarszych znanych użyć pasteli jest obraz Leonarda da Vinci "Portret Isabelli d'Este" (1499-1500). Wielki mistrz nie wymyślił jednak tej techniki, lecz poznał ją w Mediolanie za sprawą francuskiego artysty Jeana Perréala.

W historii kredek nadal jest wiele luk, trudno określić, kiedy powstały pierwsze kredki. Domniemywa się, że pojawiły się one w Europie w XVI wieku. Musiały natomiast istnieć w 1798 roku, gdy niemiecki grafik Alois Senefelder wynalazł litografię, czyli metodę powielania rysunków wykonywanych na kamieniu litograficznym, można by rzec, że była to technika poprzedzająca dzisiejsze kopiarki. Oprócz opracowania litografii Senefelder wynalazł też różne techniki tworzenia obrazów na kamieniu litograficznym, a jedną z nich była metoda kredkowa. Dlatego uważa się, że Alois Senefelder był wynalazcą kredki litograficznej.

Od XVIII wieku historia kredek staje się już bardziej przejrzysta, a na jej czele stoją Francuzi. Pierwszym z nich był Nicolas-Jacques Conté, który pod koniec XVIII wieku wynalazł tzw. kredkę conté, czyli twarde pastele w sztyfcie. Drugim zasłużonym w historii kredek Francuzem jest Joseph Lemercier uważany za wynalazcę współczesnej wersji tego przyboru rysowniczego. W 1828 roku stworzył on firmę, która produkowała kredki przypominające już współczesne wersje tego produktu.

Produkcja kredek w Polsce ruszyła 1889 roku za sprawą firmy Majewski St. i S-ka. Przedsiębiorstwo do dziś funkcjonuje jako Fabryka Ołówków "Majewski S.A" i produkuje materiały rysunkowe, które przez ponad wiek urosły do miana kultowych polskich kredek, czyli popularne "Bambino".

Tak oto kredki weszły na stałe do dziecięcych pudełek z zabawkami i uczniowskich piórników. Nie ma w Polsce człowieka, który w czasach młodości nie spędzał czasu z kolorowym ołówkiem w dłoni (inna sprawa czy z własnej woli, czy zmuszony szkolnymi szlaczkami). Jednak Dzień Kredki to nie tylko święto związane z przyborami do malowania, ale też czas, by zwrócić uwagę na dziecięcą wyobraźnię i kreatywność, którą kredki od wieków wpierają.