II Rzeczpospolita: Cud nad Wisłą
Potoczne określenie bitwy warszawskiej między wojskami sowieckimi a polskimi w dniach 12-25 VIII 1920 r.
Jej początek to natarcie wojsk Michaiła Tuchaczewskiego na Warszawę, z zaciętymi bojami (13-15 VIII) w rejonie Radzymina i Ossowa. Równocześnie 14 VIII nad Wkrą rozpoczęło się kontrnatarcie armii gen. Sikorskiego, a 16 VIII nad Wieprzem atak na skrzydło wojsk Tuchaczewskiego rozpoczęły polskie odwody dowodzone bezpośrednio przez Piłsudskiego. Do 25 VIII wojska sowieckie zostały rozbite i zmuszone do wycofania.
Samo określenie ma rodowód prasowy. 14 sierpnia 1920 r. ukazał się w "Rzeczpospolitej" artykuł zatytułowany "O cud Wisły", w którym autor, prawicowy publicysta Stanisław Stroński, poddał krytyce sposób dowodzenia wojskami polskimi przez Piłsudskiego i sugerował, że już tylko Opatrzność Boska może spowodować zwycięstwo Polaków. Określenie przyjęło się po zwycięstwie nad bolszewikami, zwłaszcza że wierze w jego cudowny charakter sprzyjał fakt, iż w dniu początku bitwy warszawskiej - 15 sierpnia - przypada święto Wniebowzięcia Matki Boskiej. Bardzo szybko jednak określenie "cud nad Wisłą" traci swe krytyczne (pod adresem Piłsudskiego) ostrze, gdyż sympatycy Marszałka zawłaszczają je sobie i traktują jako miarę wielkości tego zwycięstwa".
------
Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 2000
