Józef Hofmann: Zapomniany wynalazca spinacza i wycieraczek samochodowych
Uznawany za jednego z najwybitniejszych pianistów w historii, urodzony w Krakowie Józef Hofmann był jednocześnie autorem kilkudziesięciu wynalazków, bez których trudno wyobrazić sobie dziś życie. Jakich? Na przykład wycieraczki samochodowe czy zwyczajny i jednocześnie niezbędny spinacz.
Jak bardzo wybitną osobowością był Józef Hofmann (1876-1957) niech świadczy fakt, że już jako kilkuletnie dziecko dawał koncerty fortepianowe w salach Europy i Ameryki. Jako 18-latek zdobył I Nagrodę na Konkursie imienia Antoniego Rubinsteina - którego zresztą był uczniem - w Hamburgu. Za tym sukcesem poszły kolejne, na których wymienienie nie znaleźlibyśmy wystarczająco dużo miejsca.
Gdy w 1988 roku, czyli ponad trzy dekady po śmierci pianisty, legendarny producent fortepianów firma Steinway & Sons obchodziła jubileusz, postanowiła wywiesić nad sceną nowojorskiej Carnegie Hall portrety najwybitniejszych pianistów grających na ich instrumentach. Obok wizerunków takich wybitnych artystów, jak Franciszek List, Ignacy Paderewski, Ferruccio Busoni, Siergiej Rachmaninow czy Antoni i Artur Rubinstein, znalazła się również podobizna Hofmanna.
Zresztą warto dodać, że firma Steinway zbudowała specjalny fortepian dla polskiego pianisty. Hofmann miał drobne dłonie, dlatego zaprojektowany "pod niego" instrument miał wąską klawiaturę. To tylko akcentowało specyficzny, niezwykle precyzyjny sposób gry artysty, który wynikał nie tylko z jego fizys, ale też z analitycznego i matematycznego umysłu. Umysłu, który pozwolił pianiście Hofmannowi na stworzenie około stu wynalazków.
Kilka z nich było bezpośrednio związanych z konstrukcją fortepianu czy grą na tym instrumencie, jak na przykład podwyższany stołek do fortepianu - dziś powszechnie używany.
Z muzyką ma związek również najsłynniejszy wynalazek autorstwa Hofmanna, czyli wycieraczki samochodowe. Hofmann stworzył projekt wycieraczek wzorując się na służącym do podawania tempa utworu metronomie.
Samochody były - obok muzyki - wielką pasją artysty i wynalazcy. Ich również dotyczy kilka innowacji stworzonych przez Hofmanna. Poza wspomnianymi wycieraczkami były to na przykład teleskopy samochodowe. Zresztą już w 1904 roku pianista skonstruował automobil, którym przemierzył Europę.
Do wynalazków Hofmanna zalicza się również piec na ropę naftową, zegar elektryczny, maszynkę elektryczną. W sumie to blisko sto innowacji.
Pianiście przypisuje się również wynalezienie spinacza biurowego. Jego powstanie miały zainspirować... powyginane kształty nut. Jak widać, Hofmann inspiracji szukał dosłownie wszędzie.
Artur Wróblewski
