Komunistyczna Partia Robotnicza Polski
Powstała 16 grudnia 1918 roku w wyniku połączenia Socjaldemokracji Królestwa Polskiego i Litwy (SDKPiL) oraz Polskiej Partii Socjalistycznej - Lewica (PPS-Lewica).
Choć w styczniu 1919 roku została zdelegalizowana, do roku 1923 dołączyły do niej inne ugrupowania lewicowe. Działała na terenie całego kraju, a jej zwolennikami w większości byli robotnicy polscy i żydowscy oraz innych narodowości zamieszkujących w Polsce.
W marcu 1925 roku zmieniła nazwę na Komunistyczna Partia Polski (KPP). Najważniejszym hasłem programowym partii było doprowadzenie do zwycięstwa rewolucji socjalistycznej, ustanowienie dyktatury proletariatu i realizacja przebudowy społecznej opartej na prymacie interesów społecznych klasy robotniczej.
Wśród postulatów ustrojowych domagano się zniesienia sejmu i dotychczasowych organizacji samorządowych i powołanie na ich miejsce rad delegatów robotniczych, stworzenie milicji ludowej i armii czerwonej.
W kwestiach gospodarczych domagano się unarodowienia banków, kopalń, hut oraz większości przedsiębiorstw przemysłowych i handlowych, a także wielkich i średnich gospodarstw rolnych. Małe gospodarstwa rolne miały pozostać w rękach chłopów, ale w przyszłości miały je zastąpić dobrowolne socjalistyczne spółdzielnie rolne.
Podstawowe postulaty partii dotyczyły również żądań społecznych: sześciogodzinnego dnia pracy, ubezpieczeń społecznych oraz bezpłatnej i obowiązkowej szkoły. W 1922 roku powstał Związek Młodzieży Komunistycznej, organizacja młodzieżowa podporządkowana partii.
Wśród organów prasowych partii znajdowały się zarówno tytuły legalne, jak i nielegalne. Dzienniki: warszawski "Sztandar Socjalizmu", lwowska "Trybuna Robotnicza", oraz teoretyczne pisma: "Nowy Przegląd", "Czerwony Sztandar", "Głos Komunistyczny", "Gromada".
Czołowi działacze KPRP-KPP to m.in.: Julian Braun, Franciszek Fiedler, Maksymilian Horwitz, Maria Koszutska, Julian Leszczyński, Władysław Stein, Adolf Warszawski, Tadeusz Żarski.
------
Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 2000