Pierwsze polskie wybory po odzyskaniu niepodległości
Wybory parlamentarne do Sejmu Ustawodawczego przeprowadzono w ostatnią niedzielę stycznia 1919 r.(26 stycznia), tylko na części terytorium przyszłego zjednoczonego państwa polskiego. Na 526 mandatów ustalonych w ordynacji wyborczej obsadzono nieco ponad połowę, bo 296.
Władza rządu Jędrzeja Moraczewskiego i - początkowo - Ignacego Paderewskiego ograniczała się do części tylko przyszłego terytorium państwa polskiego, bo do ziem b. Królestwa i Galicji, w dodatku jeszcze nie wszystkich. W sumie rozciągała się na obszarze 140 tys. km2, zamieszkałych przez około 14,5 mln ludności.
Zarządzane przez niego państwo nie było jeszcze zjednoczone z ziem trzech zaborów i nie miało jeszcze wytyczonych granic. Pomimo bojkotu wyborów przez komunistów oraz mniejszości narodowe (głównie Niemców i, częściowo, Żydów i Ukraińców) frekwencja była bardzo wysoka, około 90% uprawnionych. Nigdy się już nie powtórzyła w wolnych, demokratycznych wyborach w Polsce.
Największy sukces odniosła narodowa demokracja. Uzyskała 116 mandatów, dystansując wszystkie inne bardziej wpływowe stronnictwa z PPS (32 mandaty), PSL "Wyzwolenie" (58 mandatów) i PSL "Piast" (44 mandaty) na czele.
W następnych latach, aż do marca 1922 r. odbywały się wybory uzupełniające na terenach włączonych w granice państwa polskiego lub też uzupełniano skład Konstytuanty poprzez kooptację posłów - przedstawicieli do dawnych parlamentów państw zaborczych z regionów kraju objętych jeszcze działaniami wojennymi.
Ostatecznie pod koniec kadencji Sejm Ustawodawczy liczył 432 posłów. Układ polityczny nie uległ poważniejszej zmianie.
Zyskały przede wszystkim: obóz narodowy i ugrupowania chrześcijańsko-społeczne. W niewielkim stopniu powiększyły swój stan posiadania kluby ludowe i klub socjalistyczny.
------
Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 2000
