Radykalizacja nastrojów antysemickich w Polsce sanacyjnej
Młodzież narodowo-radykalna inicjowała pogromy i ekscesy antysemickie, co zbiegło się ze wzrostem aspiracji narodowo-kulturalnych i państwowych mniejszości żydowskiej w Polsce.
Niszczono mienie żydowskie, napadano na Żydów, usiłowano nie dopuścić ich do zajęć na wyższych uczelniach i w gimnazjach itp.
Przez uczelnie Krakowa, Lwowa, Wilna i Warszawy przetoczyła się fala wystąpień żydowskich, którym przewodziła młodzież narodowo-radykalna, żądająca wprowadzenia numerus clausus i getta ławkowego. W miarę rozwoju sytuacji w kraju i wzmagania się sił faszystowskich w Europie zaostrzała jeszcze swe żądania, postulując m. in. wprowadzenie całkowitego zakazu nauki Żydów w gimnazjach i szkołach wyższych (tzw. “numerus nullus", w odróżnieniu od “numerus clausus"- ograniczenia liczby studiujących Żydów), pozbawienie ich praw politycznych, usunięcia z urzędów, handlu, rzemiosła i wolnych zawodów, osadzenie ich w gettach i następnie wysiedlenie z Polski itp.
Stanowisko to podzielała większość narodowych demokratów, trawionych wręcz chorobliwą obsesją i fobią antyżydowską. W każdym niepowodzeniu polityki polskiej dopatrywali się przewrotnych knowań żydowskich. Upowszechniali stereotyp Żyda - masona i Żyda - komunisty, działającego zawsze na szkodę narodu polskiego. Często w swych wystąpieniach antysemickich sięgali do rasizmu, rozumianego jednak w nie w sensie biologicznym lecz psychiczno-duchowym. W sukurs przychodziły im liczne środowiska katolickie, a także obóz rządzący, który postulował - zwłaszcza w ostatnich latach II Rzeczpospolitej - realizację modelu polskiego państwa narodowego.
Najkonsekwentniej przeciwko antysemityzmowi i wszelkiemu nacjonalizmowi występowali jedynie socjaliści, rozwój antysemityzmu wiążący z niesprawiedliwym charakterem stosunków społecznych.
Źródło: "Wielka Historia Polski" Wydawnictwo Pinnex, Kraków 2000
