Tajemnica Grobu Nieznanego Żołnierza. Kim był bohater, który spoczywa w sercu Warszawy?
Grób Nieznanego Żołnierza w Warszawie to jedno z najbardziej symbolicznych miejsc w Polsce. Każdego dnia płonie tam wieczny ogień, a wartownicy Wojska Polskiego stoją na straży pamięci o wszystkich, którzy oddali życie za ojczyznę. Niewielu jednak wie, kim był żołnierz, którego szczątki spoczywają w tym grobie – i jak trafiły do stolicy.
Idea uczczenia anonimowych żołnierzy zrodziła się po I wojnie światowej we Francji. W 1920 roku w Paryżu powstał pierwszy na świecie grób nieznanego żołnierza, upamiętniający miliony poległych na frontach Wielkiej Wojny. Zainspirowane tym przykładem narody europejskie zaczęły tworzyć własne miejsca pamięci - również Polska, świeżo po odzyskaniu niepodległości.
W 1923 roku, z inicjatywy prezydenta Stanisława Wojciechowskiego, powołano Komitet Budowy Pomnika Nieznanego Żołnierza. Po długich dyskusjach ustalono, że grób stanie na placu Saskim, a projekt opracuje rzeźbiarz Stanisław Kazimierz Ostrowski.
Najbardziej poruszającym etapem było wybranie szczątków żołnierza, który miał symbolicznie reprezentować wszystkich poległych w walce o wolność. W październiku 1925 roku specjalna komisja udała się na Cmentarz Obrońców Lwowa. Spośród dziesięciu bezimiennych trumien, pochodzących z różnych pól bitew, 27 października 1925 roku Jadwiga Zarugiewiczowa wybrała jedną. Nieznany z imienia i stopnia żołnierz stał się uosobieniem tysięcy bohaterów, których nazwiska zatarła wojna.
Trumnę przewieziono do Warszawy w uroczystym kondukcie żałobnym. Wzdłuż torów kolejowych ludzie klękali, żegnając bezimiennego bohatera. 2 listopada 1925 roku szczątki złożono pod arkadami Pałacu Saskiego. Na kamiennej płycie wyryto słowa: "Tu leży żołnierz polski poległy za Ojczyznę."
Zobacz również: Ratowała Żydów w trakcie drugiej wojny światowej. Zginęła z rąk niemieckich okupantów
W okresie międzywojennym grób stał się miejscem uroczystości państwowych i defilad wojskowych. Jednak w czasie II wojny światowej Pałac Saski został wysadzony przez Niemców. Ocalał jedynie fragment kolumnady z grobem, który po wojnie stał się symbolem niezniszczalności polskiej pamięci.
W 1946 roku pomnik został odbudowany i ponownie odsłonięty. Z czasem stał się jednym z najważniejszych miejsc ceremonii państwowych, odwiedzanym przez głowy państw i delegacje zagraniczne.
Dziś Grób Nieznanego Żołnierza znajduje się na placu marszałka Józefa Piłsudskiego. Nad kamienną płytą płonie wieczny znicz, a wartę pełnią żołnierze Pułku Reprezentacyjnego Wojska Polskiego. W najważniejsze święta narodowe odbywają się tu uroczyste zmiany warty i składanie wieńców przez najwyższe władze państwowe.
Bezimienny żołnierz spoczywający w grobie symbolizuje wszystkich, którzy oddali życie za niepodległą Polskę. Jego szczątki, przeniesione z lwowskiego cmentarza, przypominają o ofierze tysięcy poległych. Dla wielu Polaków to właśnie to miejsce - skromne, ale przepełnione znaczeniem - stanowi serce narodowej pamięci i przypomnienie, że wolność nigdy nie jest dana raz na zawsze.
Zobacz również: Jedna z największych katastrof kolejowych w Polsce. Nie była wypadkiem
