1 października 1983 r. Odsłonięcie pomnika Małego Powstańca
Pomnik Małego Powstańca to jeden z najbardziej wyrazistych symboli powstania warszawskiego. Poruszający w swojej wymowie monument ma jednak niewiele wspólnego z prawdą historyczną.
Autorem projektu pomnika był zmarły w 2005 roku Jerzy Jarnuszkiewicz. Artysta stworzył własną wizję monumentu tuż po zakończeniu II wojny światowej - w 1946 roku. Na realizację pomnika, który jako rzeźba nosił nazwę "Dziecko-bohater", czekał do lat 80.
Rzeźba - zrealizowana w brązie za pieniądze zebrane przez harcerzy - przedstawia kilkuletniego chłopca w za dużym niemieckim stahlhelmie z orzełkiem i biało-czerwoną opaską, za dużych butach i zbyt obszernej panterce wojskowej. Dodatkowo, na ramieniu Małego Powstańca przewieszony jest karabin.
Uroczyste odsłonięcie pomnika, usytuowanego przy ulicy Podwale u zbiegu z ulicą Wąski Dunaj, miało miejsce 1 października 1983 roku. Małego Powstańca odsłonił harcerz i powstaniec warszawski Jerzy Świderski. W ceremonii wzięli udział harcerze z całej Polski oraz przedstawiciele władz Warszawy i ludowej Polski.
Jak zaznaczają historycy, pomnik Małego Powstańca niewiele ma wspólnego z historyczną prawdą. Dowódcy powstania warszawskiego jeszcze przed jego wybuchem wykluczyli udział dzieci w walkach. Dodatkowo, powstańcom brakowało broni palnej i tym bardziej nie przekazywano jej najmłodszym.
Również Jarnuszkiewicz sceptycznie wypowiadał się o swoim dziele.
"Prowadzę z samym sobą spór o tę rzeźbę. Zaraz po wojnie uległem sentymentalnej potrzebie spłacenia długu walczącym dzieciom, potem jednak zacząłem się wstydzić tej rzeczy. Wyrzucałem sobie, że - choć nieświadomie - dokonałem manipulacji na najbardziej intymnych uczuciach, zaniedbałem formę na rzecz treści, zrobiłem knota" - powiedział artysta w jednym z wywiadów.
