11 lutego 1946 r. Powstał Instytut Literacki
Powołany do życia 11 lutego 1946 roku w Rzymie Instytut Literacki był najważniejszym polskim wydawnictwem emigracyjnym, publikującym między innymi miesięcznik "Kultura" i kwartalnik "Zeszyty Historyczne". Jak pisał Jerzy Giedroyc, publikacje Instytutu Literackiego miały "wprowadzić (Polaków) w proces myślowy, który doprowadzić musi w konsekwencji do urządzenia życia polskiego na zasadach równouprawnienia politycznego, sprawiedliwości społecznej i poszanowania praw i godności człowieka".
Założony przez Jerzego Giedroycia, Zofię Hertz, Zygmunta Hertza i Józefa Czapskiego, Instytut Literacki powstał dzięki funduszom pożyczonym od Drugiego Korpusu Polskiego we Włoszech, za które zakupiono drukarnię. Wydawnictwo, którego celem było prowadzenie działalności wydawniczej oraz gromadzenie i popularyzacja dorobku piśmiennictwa polskiego, zarejestrowano jako Casa Editrice Lettere i miało charakter instytucji wojskowej. Instytut Literacki formalnie został powołany rozkazem generała Kazimierza Wiśniowskiego, szefa sztabu Drugiego Korpusu. Kierownikiem mianowano Giedroycia.
Do 1947 roku Instytut Literacki miał siedzibę w Rzymie, by w lipcu owego roku przenieść się do podparyskiego Maisons-Laffitte. Stolica Francji była wówczas jednym z centrów powojennej polskiej emigracji, co ułatwiało działalność wydawnictwa.
Tuż przed przeprowadzką do Paryża ukazał się pierwszy numer "Kultury", która stała się sztandarowym pismem Instytutu Literackiego. Z powodu faktycznej okupacji sowieckiej w Polsce, wydawnictwo miało - jak pisał Giedroyc w szkicu programowym - "zaznajomić czytelników z dorobkiem i rozwojem (...) wprowadzić ich w proces myślowy, który doprowadzić musi w konsekwencji do urządzenia życia polskiego na zasadach równouprawnienia politycznego, sprawiedliwości społecznej i poszanowania praw i godności człowieka. Idą czasy, gdy książki, jakich w tym dziale dostarczy czytelnikowi Instytut Literacki, znać będzie musiał nie tylko każdy działacz polityczny i społeczny, ale każdy współczesny kulturalny Polak".
Jedne z pierwszych tomów Instytutu Literackiego to wznowienie "Ksiąg narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego" Adama Mickiewicza, a także dzieła Sienkiewicza, Reymonta, Sieroszewskiego, Struga, Kadena-Bandrowskiego, Gombrowicza, Miłosza. Książki miały charakterystyczną okładkę, zaprojektowaną przez Stanisława Gliwę. Równocześnie z literaturą ukazujywały się dzieła politologiczne, socjologiczne i filozoficzne.
Rozpowszechnianie wydawnictw Instytutu Literackiego w ludowej Polsce było zakazane, toteż przystosowywano je do przewozu przez granicę: np. "1984" George'a Orwella wyszedł pod okładką z reprodukcją sowieckiego plakatu, a "Zdobycie władzy" Miłosza jako "Wyzwolenie" Zygmunta Kornagi wydane przez Stowarzyszenie Budowniczych Polski Ludowej im. Wandy Wasilewskiej. Ważniejsze teksty z "Kultury" i "Zeszytów Historycznych" ukazywały się również w postaci nadbitek (około 100 tytułów) wysyłanych do kraju w liczbie kilkuset egzemplarzy miesięcznie na adresy wybranych osób.
Spuścizną "Kultury" i Instytutu Literackiego zajmuje się zajmuje się Stowarzyszenie Instytut Literacki Kultura.
W 2016 roku ukończona została inwentaryzacja zbiorów archiwum Instytutu Literackiego, przechowywanych w Maisons-Laffitte. Spis liczy ponad 60 tys. pozycji. Archiwum Instytutu Literackiego w Paryżu od lipca 2009 roku znajduje się na liście Pamięci Świata UNESCO. W jego zasobach znajdują się m.in. wszystkie numery "Kultury" i "Zeszytów Historycznych", rękopisy książek wydawanych przez Instytut, licząca ponad 150 tys. listów korespondencja Giedroycia, 8 tys. fotografii, nagrania dźwiękowe i filmowe.
